Met nog meer pillen, operaties en medische behandelingen gaan we het niet redden. Een gezonde leefstijl als medicijn heeft de toekomst. ‘Pillen en operaties zijn wel belangrijk, maar het is een illusie te denken dat we daarmee ziekte oplossen’, zegt LUMC-internist en hoogleraar diabetologie Hanno Pijl bij de overhandiging van het Manifest Leefstijlgeneeskunde aan minister Bruno Bruins op 11 oktober. Mensen met chronische ziektes als diabetes en hart- en vaatziektes hebben meer baat bij een gezonde leefstijl. Bij diabetes type 2 slagen mensen erin met een gezonde leefstijl zelfs helemaal van de medicijnen af te komen, zo bleek eerder dit jaar in het programma Keer Diabetis2 Om. Een gezonde leefstijl is dus niet alleen preventief, het is ook geneeskundig effectief.

Manifest Leefstijlgeneeskunde

Het Manifest Leefstijlgeneeskunde is in een half jaar tijd uitgegroeid tot een beweging die de steun heeft van ruim duizend mensen. Hanno Pijl is samen met patiënt Martijn van Winkelhof en Hanneke Molenaar van TNO initiator. Pijl ziet in zijn eigen spreekkamer de resultaten. ‘Het is prachtig als patiënten met een gezondere manier van leven zonder hun medicijnen kunnen.’

Huisartsen

Toch behoren interventies voor een gezondere leefstijl nog lang niet tot het standaardrepertoire van huisartsen. Pijl begrijpt goed waarom dat zo is. ‘Huisartsen kennen vaak het enorme potentieel niet van een gezondere leefstijl. Daarnaast zijn ze niet getraind om patiënten daarbij te helpen. Het is niet voldoende om alleen te zeggen dat patiënten meer moeten bewegen en gezonder eten. Huisartsen hebben ook veel te weinig tijd om patiënten te helpen. Dat kun je niet verwachten van ze in een consult van tien minuten.’

Opleiding en onderwijs

Om Leefstijlgeneeskunde echt een plek te geven in de gezondheidszorg moet de opleiding van artsen en andere zorgverleners op de schop. Zodat ze niet alleen de oplossing zoeken bij medicijnen en operaties, maar bewezen effectieve manieren leren om patiënten te helpen gezonder te leven. De jonge artsen zijn daar volgens Pijl ook klaar voor. ‘Ouderen artsen hebben er minder gevoel voor, maar ook bij hen merk ik dat ze er steeds meer voor open voor staan.’

Wetenschappelijk onderzoek

Welke leefstijlinterventies zijn effectief en welke niet? Dat moet wetenschappelijk onderzoek aantonen. Daarvoor kijken de initiatiefnemers naar de overheid. De Tweede Kamer steunt het initiatief. Een Kamerbreed gesteunde motie van de Kamerleden Corine Ellemeet (GroenLinks) en Carla Dik-Faber (ChristenUnie) roept minister Bruins op tot het opstellen van een onderzoekagenda. De minister wil daar niets over zeggen, behalve dat hij financiering via ZONMW overweegt. De details onthult hij bij de begrotingsbespreking van VWS volgende week.

Leefstijlgeneeskunde bespaart geld

Als Leefstijlgeneeskunde een plek krijgt in de dagelijkse zorg, levert dat miljarden euro’s aan besparingen op. Het is dan ook niet verwonderlijk dat Bruins sympathiek staat tegenover het manifest. ‘Het is een schot voor open doel. Het is een krachtig signaal uit het veld en daar hoort het initiatief ook te liggen. Het gaat niet werken als wij dit vanuit VWS opleggen. Wij kijken op het ministerie waar we het mee eens zijn en waar de “hic ups” zitten.’

Gecombineerde leefstijlinterventie

Bruins wijst erop dat vanaf 1 januari 2019 de gecombineerde leefstijlinterventie in het verzekerde pakket zit. Speciale hbo-opgeleide levensstijl coaches gaan patiënten begeleiden om de juiste veranderingen te doen en die ook vol te houden.  ‘Als daar goede resultaten uitkomen, helpt dat uiteraard om er meer in te investeren’, aldus Bruins. ‘Dit thema is blijvend. We zijn net begonnen.’