Van der Feltz-Cornelis neemt op 14 februari afscheid van Tranzo, het aan Tilburg University gelieerde wetenschappelijk centrum voor zorg en welzijn. Vooruitblikkend op haar afscheidsrede waarschuwt ze voor de gevaren van ‘therapeutisch nihilisme’. Ze duidt hiermee op de tendens dat behandelaren wegduiken voor ingewikkelde zorgvragen. ‘Ze zeggen dan dat er geen onderzoek meer nodig is. Of dat we er maar aan moeten wennen dat er meer zelfdodingen komen. Dat is gevaarlijk voor patiënten, en ook voor behandelaren. Want er zijn wel degelijk alternatieven.’

Diverse onderzoeken

De bijzonder hoogleraar Sociale Psychiatrie leidde bij GGZBreburg het Topklinisch Centrum voor Lichaam, Geest en Gezondheid (CLGG). Ze vertrok daar deze zomer om in Engeland aan de slag te gaan als hoogleraar Psychiatrie en Epidemiologie, aan University of York. De afgelopen jaren deed ze diverse onderzoeken naar nieuwe behandelmethodes voor complexe patiënten. Terugkerende elementen daarin zijn onder meer web-based algoritmes, e-health-interventies, zelfhulpprogramma’s en Shared Decision Making.

Web-based algoritmes

Een behandelmethode gebaseerd op web-based algoritmes hoeft niet per definitie gevoed te worden met grote hoeveelheden data, legt Van der Feltz-Cornelis uit. ‘Algoritmes kunnen worden ingebed in een behandeling. Het legt op verschillende momenten in het behandeltraject de verschillende opties voor. Zo hebben we met een commissie een overzicht gemaakt van bewezen effectieve behandelingen. Dat is het startpunt; arts en patiënt kunnen samen de methode kiezen die het best past bij de patiënt. Voor de een is dat misschien een route met medicijnen, voor de ander problemsolving.’

Beslissingsondersteuning

Van der Feltz-Cornelis concretiseert haar betoog met het voorbeeld van mensen met een depressie in combinatie met pijn- en angstklachten, die in de ziektewet zaten. ‘We hebben voor hen een behandelmethode ontwikkeld met een zelfhulpmodule die terugkoppelt aan de bedrijfsarts. Een consult van de bedrijfsarts duurt maximaal tien minuten. De informatie die het algoritme opbouwt, onder meer op basis van de gegevens die de patiënt invoert, is voor de bedrijfsarts een effectieve beslissingsondersteuner.’ Deze aanpak werkt heel goed, zo toont haar onderzoek aan. ‘En het blijkt ook nog eens goedkoper dan de reguliere aanpak.’

Vijf keer meer effect

Bij behandeling van depressies in de eerste lijn is een methodiek met web-based algoritmes ingebed in een blended aanpak, een combinatie van online en fysiek contact. Dat blijkt vijf keer meer effect te hebben dan een meer traditionele aanpak. Wat deze methode verder bijzonder maakt, is de interactiviteit, aldus de hoogleraar. ‘De meeste e-health toepassingen zijn niet interactief. De patiënt vult online een formulier in, daar rolt een score uit en that’s it. Maar onze aanpak helpt de patiënt om zelf na te denken over de alternatieven en het te volgen pad. Het computersysteem wijst de patiënt en de behandelaar samen de weg.’

Shared Decision Making

Het gesprek tussen behandelaar en patiënt, waarin verwachtingen en doelstellingen worden gedeeld volgens de Shared Decision Making-methode, vormt volgens Van der Feltz-Cornelis een onmisbaar element in de behandeling. ‘De zorg wordt dan tijdens de behandeling aangepast, afhankelijk van het beloop.’ Als er bovendien een meer adequate financiering voor de complexe zorg komt, dan kan de kwaliteit van de zorg voor complexe patiënten sterk verbeteren.