Het ziekenhuis Bernhoven is in 2013 gestart met het project Droom. Door te stoppen met onzinnige behandelingen verlaagde het ziekenhuis de omzet in drie jaar met 15 procent. Zorgverzekeraars CZ en VGZ gaven het ziekenhuis financieel comfort in vijfjarige contracten met een vaste aanneemsom. De garantie van de ziekenhuisomzet gaf het ziekenhuis tijd om ook te snijden in de kosten, zodat die weer in balans zouden zijn met lagere omzet.

Bernhoven verlaagt kosten niet genoeg

In het verlagen van de kosten is Bernhoven niet geslaagd. De coronacrisis maakte dat weliswaar gecompliceerder, maar de problemen speelden daarvoor al. ‘We constateerden in 2018 en 2019 dat er extra mensen zijn aangenomen. Dat heeft dus niets met de pandemie te maken. Dat probleem moet Bernhoven zelf oplossen’, zegt Joël Gijzen, directeur zorginkoop CZ in de podcast Voorzorg. In de vijftigste Voorzorg spreken freelance-journalist Pierre de Winter en Zorgvisie-redacteur Bart Kiers met Gijzen, Peter Bennemeer (oud-bestuurder Bernhoven) en gezondheidseconoom Xander Koolman over de casus Bernhoven en de gevolgen voor passende zorg.

Risicoverevening en zinnige zorg

Gijzen vertelt dat CZ vlak voor de coronacrisis nog een driejarige contract heeft afgesloten. De afspraak was dat Bernhoven de kosten zou verlagen. Dat was belangrijk voor CZ, omdat de verzekeraar door zinnige zorg minder geld uit het systeem voor risicoverevening krijgt. De verevening, die zorgverzekeraars compenseert voor dure verzekerden, is gebaseerd op de gedeclareerde omzet. Doordat de ziekenhuisomzet daalt bij zinnig zorg, krijgt de verzekeraar minder geld.

Financiële controle ontbreekt

Het ziekenhuis Bernhoven is bij het opmaken van de jaarrekening 2021 overvallen door de slechte resultaten, stelt Gijzen. ‘Het kwam als een donderslag bij heldere hemel. Toen was het te laat om nog bij te sturen.’ Als dit zo is, vindt Koolman dat wel een verwijt aan het financieel management, dat inmiddels is vervangen. ‘Als je aan het einde van het jaar pas ontdekt dat de kosten zo uit de bocht vliegen, heb je geen financiële controle.’

CZ en VGZ: door met zinnige zorg

CZ, en ook VGZ, zijn nog steeds overtuigd van het nut en noodzaak van zinnige zorg, stelt Gijzen. ‘We hebben de aanneemsom zelfs iets verhoogd in 2019. Wij hebben niet de intentie om de stekker te trekken uit zinnige zorg en Bernhoven.’

VGZ en meerjarencontract

Waarom lukte het VGZ niet om het meerjarencontract te verlengen? Koolman wijst erop dat met het vertrek van Ab Klink en het aantreden van de inmiddels weer vertrokken Karien van Gennip als CEO er een andere strategische wind ging waaien. Oud-VGZ-bestuurder Klink was binnen VGZ immers trekker van zinnige zorg. Maar Koolman kan zich niet voorstellen dat VGZ stopt met zinnige zorg. ‘Mijn indruk is dat VGZ graag afspraken wil maken over aanpassing van de kostenstructuur. Inhoudelijk steunen ze zinnige zorg. Ik verwacht dat ze een mouw aan gaan passen.’ VGZ heeft de podcast van tevoren gehoord en is gevraagd om een inhoudelijke reactie. VGZ bevestigt de intentie om door te gaan met zinnige zorg.

Tekort kleiner dan 20 miljoen

Bennemeer, Gijzen en Koolman discussiëren over hoeveel geld Bernhoven tekort komt. Interim-bestuurder Hans Feenstra zei eerder tegen Zorgvisie dat het ziekenhuis op zoek is naar 20 miljoen euro om uit de problemen te zijn. Bennemeer: ‘Maar het gat op de begroting is echt geen 20 miljoen. Het is eerder 10 tot 11 miljoen euro, want dat komt overeen met 120 fte.’ Ook CZ schat het tekort eerder op 10 tot 15 miljoen euro. In de 20 miljoen zou volgens Gijzen ook een positief resultaat zitten van 3 tot 4 miljoen euro en nog wat ongedekte posten á enkele miljoenen euro’s.

Beter dbc’s registreren

Dat het herstelpan van Feenstra de klok terug draait, beantwoorden de geïnterviewden ontkennend. Dat specialisten beter dbc’s moeten registreren, wil volgens CZ niet zeggen dat Bernhoven terugkeert naar het oude productiemodel. ‘Beter registreren is nodig om goed af te rekenen met andere veraf gelegen zorgverzekeraars, die niet mee doen aan zinnige zorg. Die betalen per verrichting, dus als je niet registreert krijg je ook niet betaald.’

Zinnige zorg is springlevend

Bennemeer concludeert dat de strategie van zinnige zorg springlevend is. De financiële problemen van het ziekenhuis ziet hij als zijn een uitvoeringsvraagstuk. Hij wijst er ook op dat het project ‘Droom’ niet iets is waarmee het ziekenhuis zo maar kan stoppen. ‘Het is een nieuwe manier van zijn.’

Herstelplan met pijnlijke keuzes

Ook Koolman vindt het project droom geslaagd. Hij wijst erop dat de ziekenhuisomzet lager is en zorgverzekeraars minder schadelast hebben voor de totale populatie verzekerden. ‘Je ziet ook ander gedrag bij artsen. Ze hebben minder een focus op behandelen en meer op het voeren van het juiste gesprek met patiënten. Maar de kosten moeten ook omlaag. Daar is Bernhoven niet in geslaagd. Daarvoor zijn pijnlijke keuzes nodig en die zijn niet gemaakt.’ Die heeft Feenstra wel gemaakt met zijn herstelpan.

Lees ook: Is passende zorg wel mogelijk in het huidige zorgstelsel?