Op het ministerie van VWS bestaan al langer zorgen over de besteding van de 2,1 miljard euro. Oud-staatssecretaris Martin van Rijn uitte in juli tegenover Zorgvisie zijn zorgen dat het geld besteed zou worden aan extra managers en vastgoed in plaats van extra personeel. Hij kondigde al aan dat zorgkantoren een centrale rol zouden krijgen bij de beoordeling of het extra geld wel goed wordt besteed. Minister Hugo de Jonge zet die lijn door, zo maakte hij bekend in een interview met Zorgvisie op 8 december. In een interview met de Volkskrant deze week gaat hij nog een stap verder. Het extra geld is alleen bestemd voor 10.000 extra medewerkers. Als verpleeghuizen het anders inzetten, dan zal hij het verpleeghuisgeld terugvorderen.
Terugvorderen verpleeghuisgeld
Dat signaal roept vragen op bij de Kamerleden Vera Bergkamp (D66) en Sophie Hermans (VVD). ‘We hebben net uitgebreid met de minister gesproken over de begroting van VWS. Daarbij is dit onderwerp nauwelijks aan bod gekomen’, zegt Bergkamp. ‘Dan vind ik het wel raar om zo’n uitspraak te lezen. Maar erger nog, dit kan ook verwarrend zijn voor zorginstellingen of onrust veroorzaken bij medewerkers die nu juist hard werken aan de omslag in verpleeghuizen. Wij willen ook dat het geld goed wordt besteed. Maar wat bedoelt de minister precies met terugvorderen? In welke context en hoe?’
Uit onderwijs en ook gezondheidszorg zijn meerdere voorbeelden bekend waarbij gelden bedoeld voor extra personeel niet daar aan werden besteed. Dus in die zin begrijp ik wel dat Den Haag controle wil uitoefenen. Direct oormerken gaat wat ver, maar gelden besteden aan “ondersteunen in het werk” geeft al aan dat dit niet direct leidt tot een verbetering in primaire processen, waar het om gaat, de te verlenen zorg.
Den Haag wil steeds gedetailleerder sturen. Dat gaat averechts werken. Het mooiste voorbeeld is de ingreep in het personeelsbestand via het opleidingsniveau. Door de niveaus 1 en 2 uit te sluiten, nam het tekort aan mensen toe. Managers gaan over de inzet van hun mensen. Zij bekijken wie wat goed kan en zetten ze in hun kracht. Ministers praten over kwaliteit. Maar kwaliteit is geen beleidswoord. Het is een werkwoord. Ondersteunen in het werk, daar gaat het om. Bied mogelijkheden en laat de mensen oplossingen vinden. Met dreigementen komen we nergens.