Het rapport is door Significant gemaakt in opdracht van het Netwerk Directeuren Sociaal Domein (NDSD) gemaakt. Om er achter te komen hoe gemeenten sinds de decentralisatie zijn omgegaan met financiële kaders, sturing en realisatie in het sociaal domein kregen dertien gemeenten hier vragen over.

Onderzoek sociaal domein
Uit de antwoorden blijkt dat gemeenten de overschotten die vorig jaar zijn ontstaan nu reserveren voor uitgaven in het sociaal domein. Vorig jaar bleef er in totaal 310 miljoen euro van het Wmo-budget over. Gemeenten verwachten volgens de onderzoekers van Significant niet dat dit soort overschotten structureel zullen zijn. In het eerste jaar na de decentralisatie was er volgens het rapport nog te weinig inzicht in en onzekerheid over onder meer de kosten van het beleid. ‘In de loop van 2015 verkeerden veel gemeenten in het ongewisse over de bestedingen in het sociaal domein. Pas in de loop van 2016 hebben gemeenten meer en betere informatie ter beschikking.’

Doorontwikkeling sociaal domein
Voor de doorontwikkeling van de decentralisatie moeten de gemeenten zich nog wel inspannen, schrijven de onderzoekers in het rapport. ‘Ze geven aan op dit vlak nog belangrijke investeringen te moeten doen. Het zal balanceren worden om enerzijds de lagere rijksbudgetten op te kunnen vangen en anderzijds de tijd en middelen beschikbaar te maken voor innovatie en transformatie.’ Dat vergt ook een investering in ICT-processen, waar volgens Significant nu wel aandacht voor is bij gemeenten. ‘Hoewel de eerste stappen zijn gezet, hebben gemeenten nog niet alle processen optimaal ingericht en geautomatiseerd. Dit is wel nodig om lagere uitvoeringslasten te realiseren en een betere informatiepositie te verkrijgen.’

Overschotten en mijden zorg
Een ander punt dat de gemeenten aangaven, is dat er weinig of geen burgers lijken te zijn die zorg mijden. Er zijn bij de dertien ondervraagde gemeenten geen signalen binnengekomen van burgers die geen zorg ontvangen of de zorg mijden. ‘Gemeenten geven aan ruimte, tijd en rust nodig te hebben voor doorontwikkeling in het sociaal domein. Ze voorzien dat het enige tijd zal duren voordat alle beoogde veranderingen zijn gerealiseerd en sprake is van een stabiel sociaal domein.’  

Dossier transitie langdurige zorg
De AWBZ gaat in delen over naar de Wmo en de Zorgverzekeringswet. Ook de Participatiewet en de Wet jeugdzorg worden gedecentraliseerd. Hoe verloopt deze enorme stelselwijziging? Lees meer.