Naar aanleiding van kersverse onderzoeksresultaten over de omkeerbaarheid van diabetes type 2 hebben 21 artsen, wetenschappers en publicisten een tot nu onderbelichte ontwikkeling onder de aandacht gebracht: leefstijlgeneeskunde. Het programma Keer Diabetes2 Om is een initiatief van Stichting Voeding Leeft. Deze stichting ontwikkelt innovatieve leefstijlprogramma’s op een academisch verantwoorde en tamelijk ondogmatische wijze. Zij worden hierbij ondersteund door een gezaghebbende lijst clinici, academici/hoogleraren en andere professionals en werken samen met onder andere verzekeraar VGZ. Bijna 90 procent van de deelnemers aan Keer Diabetes2 Om is geheel of gedeeltelijk van de medicijnen af en/of heeft gezonde bloedsuikerwaarden. Bijna 40 procent kan na een jaar nog steeds zonder medicatie. Een aanzienlijk deel van vergevorderde patiënten kan zelfs van insuline af. Dat resultaat heeft geen enkel modern medicijn ooit kunnen laten zien.
Wat gaat u minister Bruins adviseren?
‘Wil je leefstijlgeneeskunde verder brengen dan moeten we beginnen bij de opleiding geneeskunde. Daarnaast zouden artsen bekend moeten raken met de mogelijkheden buiten de zorgwereld. We willen die verschillende werelden meer aan elkaar verbinden. Een voorbeeld hiervan is ‘welzijn op recept’ bij de huisarts, waarbij huisartsen kunnen doorverwijzen naar welzijnsinstellingen. Vaak komen mensen met klachten naar de huisarts die niet zozeer vragen om een medische oplossing, maar meer in de richting van welzijn. Ik kan me daarop aansluitend het idee voorstellen van ‘leefstijladvies op recept’. Ook zou er meer aandacht en geld in onderzoeksprogramma’s moeten komen voor leefstijlgeneeskunde, bijvoorbeeld bij ZonMw.’
Op welke manier zou dit financieel uitgewerkt kunnen worden?
‘Ik zou gezondheidswinst willen belonen. GroenLinks is kritisch over doorgeslagen marktwerking in de zorg. Als je alles aan de markt overlaat, sluipen er bepaalde, ongewenste verdienmodellen in. Nu is ziekte het verdienmodel in het systeem. Ik wil graag dat gezondheid het verdienmodel wordt. Dat is de omslag die wij willen maken. Leefstijlgeneeskunde kan daaraan bijdragen.’
Wilt u van de medicijnen af?
‘Nee, maar ik denk dat leefstijlgeneeskunde een aanvulling is en ik denk dat mensen zich daar veel prettiger bij voelen.’
Hoe staat de minister tegenover dit onderwerp?
‘Ik heb hem hier nog niet over gehoord. Zorgverzekeraar VGZ en een aantal artsen houdt zich hiermee bezig, maar het speelt zich nog af in de marge. Ik verwacht dat de minister veel plannen heeft om de kosten in de zorg terug te dringen en invulling te geven aan de hoofdlijnenakkoorden en substitutie. Wat mij betreft zou leefstijlgeneeskunde onderdeel moeten zijn van de hoofdlijnenakkoorden. Minister Bruins heeft gezegd dat het niet alleen over geld moet gaan, maar dat de inhoud centraal staat. Dit past daar heel goed bij.’
Goed dat er weer aandacht wordt besteed aan de leefstijlgeneeskunde. Maar wel wat zonde is dat er al in 2007 zoiets is opgestart als zijnde de beweegkuur(dit was een leefstijlinterventie voor mensen met obesitas en met de daarbij horende risicoziektes als diabetes type 2 en hart en vaatziekten). Dit is vanuit het ministerie van VWS en de zorgverzekeraars opgezet en hiervoor zijn huisartsen, praktijkondersteuners, fysiotherapeuten en beweegkuurinstructeurs opgeleid die door de overheid bekostigd zijn. De zorgverzekeraars hebben zich hieruit terug getrokken omdat ze geen preventieve activiteiten meer in het pakket hadden en dit ook niet meer vergoedden. Blaas de beweegkuur, onder een andere naam, nieuw leven in en activeer de opgeleide personen en het staat zo op de rails. Dit lijkt me seller en goedkoper als nieuwe op te leiden met een nieuwe cursus of opleiding. Wel vreemd dat CZ hier ineens in voorop gaat lopen terwijl ze 10 jaar geleden ook als een van de eersten de preventie uit het pakket haalden.
Er staat ”een academisch verantwoorde’ wijze. Dat is echter niet zo. Om vast te stellen of een interventie daadwerkelijk werkt is het noodzakelijk te werken met een controlegroep die eet wat wordt geadviseerd in de Richtlijnen goede voeding. Die groep vergelijk je met een groep mensen die voeding eet waarvan je verwacht dat deze beter past bij een betreffende ziekte, in dit geval diabetes 2. De verschillende uitkomsten vergelijk je niet alleen op de korte termijn maar ook op de langere termijn omdat ziektes als hart- en vaatziekten en kanker pas na jaren ontstaan. Nu is er in de aanpak van Keer Diabetes 2 Om geen controlegroep en elke wetenschapper weet dat je in dat geval niets hebt aan de conclusies van een interventie.
Zie ook: http://www.zvweetjes.nl/nieuws/cz-publiceert-inkoopbeleid-leefstijlprogramma-gli/
Een belangrijke stap is het Gecombineerde Leefstijlprogramma. Naar aanleiding van het CooL programma van zorgverzekeraar CZ (http://www.zvweetjes.nl/?s=cool) zal NZa een beleidsregel vaststellen waardoor effectieve leefstijlprogramma’s die voldoen aan de voorwaarden van de zorgverzekering (https://www.zorginstituutnederland.nl/actueel/nieuws/2018/03/12/zorginstituut-geeft-meer-duidelijkheid-over-gecombineerde-leefstijlinterventies) vanaf 2019 vergoed kunnen worden vanuit de basisverzekering.
CZ heeft onlangs als eerste zorgverzekeraars het inkoopbeleid GLI voor 2019 gepubliceerd
https://www.cz.nl/~/media/zorgaanbieder/actueel/zorginkoopbeleid/zorginkoopbeleid-geintegreerde-leefstijlinterventie.pdf?revid=a7f46b8c-9ddd-4274-9495-29e4491ed393
Geert van Hoof, medisch adviseur CZ