Artikel bewaren

U heeft een account nodig om artikelen in uw profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties0

Prismant ziet krimp bij algemene ziekenhuizen

Anouk Brinkman
De omzetontwikkeling van algemene ziekenhuizen blijft in 2017 achter bij die van universitair medische centra. Dat concludeert Prismant op basis van een analyse van de jaarrekeningen. Het onderzoeksbureau verwacht dat er als gevolg van de stagnerende omzetgroei bij algemene ziekenhuizen in de toekomst steeds meer knelpunten ontstaan zoals toenemende wachtlijsten.
spoedeisende hulp
Foto: iStock

De omzet van algemene ziekenhuizen groeide in 2017 met 1,3 procent. Als wordt gecorrigeerd voor loon- en prijsontwikkelingen (ruim 2 procent in 2017) is er zelfs sprake van een krimp met 0,7 procent. Daarmee ligt de totaalomzet van 2017 op 17,6 miljard euro ten opzichte van 17,4 miljard in 2016. Volgens Leo Vandermeulen, senior onderzoeker bij Prismant, is de groei er bij algemene ziekenhuizen ‘compleet uit’. ‘Je kunt je afvragen of deze ontwikkeling op lange termijn houdbaar is. Als je rekening houdt met de jaarlijkse groei van 3 procent die het Centraal Planbureau aanhoudt, zal deze beperkte omzetgroei in de toekomst tot knelpunten leiden. Zo ontstaan er nu al wachtlijsten op de spoedeisende hulp van algemene ziekenhuizen.’ Ondanks de lage omzetgroei is de winstgevendheid van algemene ziekenhuizen vorig jaar verbeterd. De rentabiliteit van algemene ziekenhuizen steeg naar 1,4 procent en de solvabiliteit naar 22,6 procent.

Hoge omzetstijging bij umc’s

Universitair medische centra (umc’s) zagen hun omzet in 2017 stijgen van 8,1 naar 8,3 miljard euro. De omzetstijging van 215 miljoen euro is met 2,7 procent beduidend hoger dan bij algemene ziekenhuizen. Ook de winstgevendheid van academische ziekenhuis is vorig jaar gestegen. De rentabiliteit steeg naar 2,8 procent en de solvabiliteit is toegenomen tot 30 procent. Prismant-onderzoeker Vandermeulen geeft aan dat de positieve resultaten van de academische ziekenhuizen wellicht verklaard worden door de Beschikbaarheidsbijdrage Academische Zorg. Umc’s ontvangen een bedrag van 8 à 9 procent van de omzet van de umc’s om topreferente zorg te kunnen leveren aan patiënten die niet in andere ziekenhuizen terecht kunnen. ‘Topklinische ziekenhuizen hebben wel eens geopperd om hiervan ook een deel te ontvangen. Academische ziekenhuizen varen hier wel bij.’

Stijging totale ziekenhuiskosten

Kostenontwikkeling Algemene Ziekenhuizen
Kostenontwikkeling Algemene Ziekenhuizen (*€ 1 miljard; 2010–2017) Bron: Prismant

De totale ziekenhuiskosten zijn in 2017 met 375 miljoen euro gestegen.
De kosten in de algemene ziekenhuizen stegen met 200 miljoen euro (1,2 procent), van 17,1 tot 17,3 miljard euro. De personeelskosten zijn met 1,1 procent toegenomen en de honoraria specialisten met 2,7 procent. De overige bedrijfslasten namen met 1,6 procent toe. De kapitaallasten dalen met 1,7 procent. In de academische stegen de kosten met 174 miljoen euro van 7,9 naar 8,1 miljard. De personeelskosten stijgen met 4,2 procent en de overige bedrijfslasten met 0,5 procent. De kapitaallasten dalen met 5,3 procent.

Kostenstijging afschrijvingen

Kostenontwikkeling universitair medische centra
Kostenontwikkeling universitair medische centra (*€ 1 miljard; 2010–2017) Bron: Prismant

De kosten van de reguliere afschrijvingen in de academische ziekenhuizen zijn in 2017 met 4,3 procent sterk gestegen. Een opvallend element in deze cijfers betreft de afschrijving van het Havenziekenhuis die het Erasmus Medisch Centrum in 2016 heeft gedaan. In totaal deden de umc’s in dat jaar voor ruim 50 miljoen aan grote eenmalige versnelde afschrijvingen, waarvan 40 miljoen het Havenziekenhuis betrof. Hierdoor zijn de totale afschrijvingen in 2017 fors gedaald. De totale kapitaallasten daalden met 31 miljoen euro, vooral vanwege de incidentele herwaardering uit 2016.

De afschrijvingen in de algemene ziekenhuizen zijn in 2017 met ruim 1 procent gedaald. Dat betekent dat er nog steeds wordt gedesinvesteerd in de ziekenhuizen en dat noodzakelijke investeringen worden uitgesteld. De rentelasten zijn eveneens gedaald met 3,5 procent. De totale kapitaalkosten zijn met 1,6 procent gedaald.

Stijging exploitatieresultaat

Na drie jaar daling van het exploitatieresultaat is dit bij de algemene ziekenhuizen in 2017 weer gestegen van 177 miljoen in 2016 tot 237 miljoen euro. Het gemiddelde resultaat komt hiermee uit op 1,3 procent. Dit ligt wel nog onder het gemiddelde van de afgelopen acht jaar. Bij de academische ziekenhuizen bleef het resultaat van 231 miljoen euro vrijwel gelijk. Het gemiddelde resultaat ligt hier met 2,8 procent ruim dubbel zo hoog als bij de algemene ziekenhuizen. De academische ziekenhuizen kennen het hoogste gemiddelde resultaat (2,8 procent), de middelgrote algemene ziekenhuizen kennen het laagste gemiddelde resultaat (0,8 procent).

Productie daalt verder

De productie is in het afgelopen jaar verder gedaald. Het aantal klinische opnamen daalde met ruim 4 procent, het aantal eerste polikliniekbezoeken met bijna 3 procent en het aantal dagverplegingen met ruim 1 procent. Het aantal klinische verpleegdagen daalde met bijna 5 procent.

Stijging eigen vermogen

Ontwikkeling eigen vermogen ziekenhuizen
Eigen vermogen ziekenhuizen (miljard euro, 2010-2017) Bron: Prismant

Het eigen vermogen van de ziekenhuizen is in 2017 gestegen naar 6,4 miljard euro. Dat is een ruime verdubbeling ten opzichte van 2010. De algemene ziekenhuizen nemen hiervan 4 miljard euro voor hun rekening en de academische ziekenhuizen 2,4 miljard euro. Opvallend is de stijging van het eigen vermogen bij de academische ziekenhuizen. In 2010 bedroeg dit 1 miljard euro en in 2017 2,4 miljard euro. Dat komt ook tot uitdrukking in de solvabiliteit. De academische ziekenhuizen kennen inmiddels een solvabiliteit van 30 procent (in 2016 was dat nog 27,8 procent). De solvabiliteit van de algemene ziekenhuizen stijgt van 22,9 naar 24,9 procent. De STZ-ziekenhuizen kennen de laagste en de UMC’s de hoogste solvabiliteit. Het weerstandsvermogen algemene ziekenhuizen stijgt van 21,3 naar 22,6 procent. Bij de academische ziekenhuizen steeg het weerstandsvermogen in 2017 van 27 naar 29,1 procent.

Dertien ontbrekende jaarrekeningen

Prismant heeft een voorlopige analyse gemaakt op basis van de gepubliceerde jaarrekeningen. Nog dertien jaarrekeningen ontbreken, waaronder die van het Medisch Spectrum Twente, MC Slotervaart en MC IJsselmeerziekenhuizen. Ziekenhuizen die hun jaarrekeningen laat aanleveren kampen vaak met financiële problemen. Hoewel de cijfers van 2016 wel zijn meegenomen en Prismant hierop een trendmatige berekening heeft losgelaten, zou het definitieve resultaat over 2017 lager kunnen uitvallen.

Geef uw reactie

Om te kunnen reageren moet u ingelogd zijn. Heeft u nog geen account, maak dan hieronder een account aan. Lees ook de spelregels.