Andere belangrijke beoordelingscriteria zijn het behalen van gezonde financiële resultaten en het ontwikkelen van een gedragen strategie. Dat zegt universitair docent en bestuursadviseur Hanke Lange op basis van recent onderzoek onder 370 bestuurders, toezichthouders en directeuren in de managementlaag net onder de raad van bestuur.
Enorme gelijkenis
Het onderzoek is verricht in samenwerking met deelnemers aan de Master Class van Erasmus CMDz. “Opmerkelijk is een enorme gelijkenis tussen de beoordelingscriteria van de raden van toezicht en die van het tweede echelon. Ik had meer verschillen verwacht”, aldus Lange. Hij heeft de geënquêteerden gevraagd een top-5 samen te stellen met factoren die zij van doorslaggevend belang achten voor de beoordeling van de geloofwaardigheid van het bestuur. Toezichthouders en het tweede echelon plaatsen gezonde financiële resultaten, delen van risico’s en het ontwikkelen en invoeren van een gedragen strategie in de top-5. De toezichthouders voegen daar nog aan toe: het realiseren van de maatschappelijke doelen van de organisatie en het goed invullen van de sleutelposities binnen het bedrijf.
Royaal de ruimte
Voor de directeuren van het tweede echelon zijn die factoren minder van belang. Zij willen juist dat zijzelf royaal de ruimte krijgen om hun rollen te vervullen en ze willen ook dat de raad van bestuur over de specifieke competenties beschikt die de instelling juist op dit moment nodig heeft. “De verklaring voor dat laatste kan zijn dat zij anders met de gebakken peren zitten. De directeuren hebben dagelijks te maken met de sterke kanten en de tekortkomingen van het bestuur. Raden van toezicht kijken digitaler. Die kijken meer naar de resultaten en minder naar hoe die tot stand komen”, aldus Lange.
Beoordeling
Hij heeft ook aan bestuurders zelf gevraagd waarop zij beoordeeld willen worden. Het blijkt dat bestuurders vrijwel dezelfde criteria hanteren als hun omgeving, met dit verschil dat bestuurders willen dat raden van toezicht waardering hebben voor het feit dat zij “er staan” op momenten van crisis. Lange: “Ze willen dat de omgeving zich realiseert wat voor druk dat met zich meebrengt.”
Geloofwaardigheid
Lange heeft eerder onderzoek gedaan naar de bestuurlijke geloofwaardigheid van bestuurders. Hieruit blijkt dat de meetlat waarlangs de bestuurder wordt gelegd, niet alleen wordt bepaald door de individuele kwaliteiten, maar ook door de omgeving en de historie van de organisatie. (Zorgvisie – Eric Bassant)
Lees ook:
‘Afschaffen compensatie achteraf leidt tot risicoselectie’
‘Ziekenhuizen doen onvoldoende aan risicobeheersing’
IGZ scherpt toezicht zorgbestuurders aan
Zorgvisie magazine
Interesse in meer achtergronden? Word nu abonnee van Zorgvisie.
Beste Boudewijn, ik herken mij niet in jouw (wereld)beeld. Het eerste betoog lijkt nogal vanuit een negatief en wantrouwend beeld naar de bestuurder opgezet. Meer een karikatuur. Het tweede betoog spreekt zich eigenlijk tegen. Risk management is een van de verantwoordelijkheden van een bestuurder.
Wat gebeurd er als de RvT van een nieuw risico hoort? Dan gaat de RvT vragen om tal van aanvullende acties. Ze willen een document met een inschatting van de risico’s en strategiën voor de verschillende eventualiteiten. Vervolgens willen ze een pro-actieve aanpak en elke gebeurtenis moet worden gemeld. Dat is begrijpelijk omdat de RvT zich verantwoordelijk voelt, maar de consequentie is dat de bestuurder zijn dagelijkse werk niet meer kan uitvoeren terwijl de risico’s in werkelijkheid niet kleiner worden. Als bestuurder is het niet prettig om als enige bekend te zijn met de risico’s en ze met niemand te kunnen bespreken, maar ik zie niet hoe het anders kan.
Niets nieuws, of het moet zijn dat iedereen van bestuurders vraagt om meer inzicht te geven in de risico’s. Dat doen bestuurders niet omdat ze (1) zich vaak te laat realiseren hoe groot een bepaald risico is, en (2) graag het beeld ophouden dat ze ‘in control’ zijn. Dat laatste wil de RvT ook eigenlijk graag horen. Natuurlijk, als er iets fout gaat, dan hadden ze het liever eerder gehoord, maar eigenlijk zijn ze blij dat ze zich niet bewust zijn van alle risico’s waar een bestuurder mee te maken heeft. Indien die risico’s steeds op tafel liggen verzwakt de positie van de bestuurder en wordt hij kwetsbaar. Om te besturen en moet hij zich dan meer opstellen als teamplayer. Dat verzwakt de mogelijkheden om hard in te grijpen en af te rekenen als dat nodig is.