Artikel bewaren

U heeft een account nodig om artikelen in uw profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties0

Sturen en verleiden

Extra webartikel

Door: Rob Kennes, Francine Willemse en Jan Berkvens

Om grip te houden op de betaalbaarheid van zorg stuurt de overheid aan op gereguleerde marktwerking. Zorgverzekeraars hebben daarbij de verantwoordelijkheid om de regiefunctie op het gebied van zorginkoop te spelen waarbij ze sturen op zowel de kwaliteit als de kosten van zorg. IG&H Management Consultants heeft onderzoek gedaan onder 26 zorginkopers van de Nederlandse zorgverzekeraars die waren verdeeld over Menzis, Agis, CZ, UVIT, Zorg & Zekerheid, De Friesland, Multizorg en Delta Lloyd. Het kwalitatieve onderzoek was daarbij met name gericht op de mogelijkheden van kostenbesparing door strategische zorginkoop in de aankomende vijf jaar.

Verzekerden switchen nauwelijks

Zorgverzekeraars hebben vanuit financieel- en concurrentieperspectief een groot belang bij kostenbesparing via zorginkoop. Vijfennegentig procent van deelnemers aan het onderzoek is zelfs van mening dat dit nodig is om op lange termijn concurrerend te blijven. Dit is aan de ene kant opvallend omdat zorgverzekeraars de afgelopen jaren in hoog tempo zijn gefuseerd waarmee de markt min of meer is verdeeld. Daarbij is de switchbereidheid van consumenten vrij laag waardoor het risico op grootschalig klantverlies, zoals bij introductie van de basisverzekering plaatsvond, aanzienlijk minder wordt gevoeld.

Aan de andere kant zijn de uitgaven aan de zorg verreweg de grootste kostenpost. Van elke euro die een zorgverzekeraar aan premie ontvangt wordt ongeveer 92 eurocent aan zorg uitgegeven. Het overige bestaat uit organisatiekosten. Zorgverzekeraars hebben daarbij de laatste twee jaar onder druk van de negatieve rendementen forse reorganisaties doorgevoerd waarbij de eigen organisatiekosten aanzienlijk zijn gedaald. Onze verwachting is daarbij dat de rek om verdere besparing op organisatiekosten te realiseren er binnen enkele jaren wel uit is. Om een scherpe premiestelling te voeren is het dus van belang dat ze grip krijgen op het grootste deel van hun uitgaven, de zorgkosten. Het baken om concurrentievoordeel op prijs en kwaliteit van zorg te realiseren wordt daarmee dus bijna automatisch verlegd richting de zorgverleners. Na al geeft ruim de helft van de zorgverzekeraars aan dat ze met de introductie van de zorgverzekeringswet een nieuw zorginkoopbeleid hebben geïntroduceerd.

Zwakke uitgangspositie

Zorgverzekeraars zijn zelf van mening dat ze nog niet over een sterke uitgangspositie beschikken. Ze geven in het onderzoek namelijk aan dat niet de zorgverzekeraars maar de zorgaanbieders in de huidige situatie worden gezien als de partij met de meeste macht om kostenbesparingen te realiseren. Procentueel dichten ze zichzelf maar 20 procent van de macht toe terwijl zorgaanbieders al snel 45% van de macht krijgen toebedeeld. De resterende 35 procent gaat naar consumenten, collectiviteiten, patiëntenorganisaties en leveranciers in de zorg.

Bijna alle zorginkopers verwachten daarbij dat zorgverleners ook in de toekomst nog verder gaan fuseren en samenwerken waarmee de macht verder zal toenemen. Hiermee wordt volgens hen een nog sterkere onderhandelingspositie ten opzichte van zorgverzekeraars gecreëerd. Zorgverzekeraars zullen dus vanuit deze door hen ervaren achterstandpositie zeer goede zorginkoop-strategieën moeten inzetten om de kostenbesparingen te realiseren.

Eén van de strategieën die zorgverzekeraars zullen inzetten is het realiseren van een meer transparante zorgmarkt. Deze transparantie zal betrekking hebben op zowel de patiënttevredenheid als ook op de geleverde kwaliteit van zorg door de zorgaanbieder (o.a. ligdagen, complicaties, mobiliteitbeperkingen, gebruik van medicatie). Volgens zorgverzekeraars is de markt op dit moment nog weinig transparant, hun rapportcijfer hiervoor komt maar net boven de 4. Verwacht wordt dat deze transparantie over de kwaliteit van zorgdienstverlening aanzienlijk zal verbeteren in de komende vijf jaar. De verwachting is dat het rapportcijfer zal groeien tot een ruime 7. Daarbij wordt het overigens nog een grote uitdaging om deze transparantie op een voor consumenten begrijpelijke manier inzichtelijk te maken. Zorg is nu eenmaal aanzienlijk complexer en van een hoger emotioneel belang dan bijvoorbeeld een internetaankoop van een nieuwe LCD televisie die op prijs, merk en een paar technische eisen gebeurt.

Verleiden

Het zou zorgverzekeraars enorm helpen in hun onderhandeling met zorgaanbieders als ze met goedkeuring van hun verzekerden zouden mogen sturen naar specifieke zorgaanbieders. Hiermee zou een goed drukmiddel ontstaan waarmee de van oudsher sterke positie van de arts naar de patiënt meer in balans wordt gebracht richting diegene die uit naam van deze patiënt de rekening betaalt; de zorgverzekeraar. Toch verwachten de zorgverzekeraars dat consumenten zowel nu als in de komende vijf jaar slechts beperkt bereid zijn om zich te laten sturen. In de huidige situatie schatten ze in dat ongeveer 30 procent van de verzekerden bereid is om zich te laten sturen, over vijf jaar zal dit percentage slechts beperkt groeien tot 40 procent. Ondanks dit gegeven en mogelijke afbreukrisico’s zijn zorgverzekeraars voornemens om hun verzekerden te verleiden richting geselecteerde zorgverleners. Dit is volgens ons een eerste signaal dat zorgverzekeraars van plan zijn om het spel van de zorginkoop op het scherpst van de snede te gaan spelen. Een recent initiatief komt hierbij overigens van Univé die een scherpe polis in de markt zet waarbij de vaak jonge en gezonde verzekerde wordt gestuurd naar een beperkt aantal gecontracteerde zorgaanbieders.

Bovenstaande voorbeelden zijn slechts enkele van de instrumenten die zorgverzekeraars zullen inzetten. Dominante zorginkoopstrategieën blijven prijsonderhandeling met zorgaanbieders en het stimuleren van een efficiënter zorgverleningproces waarmee de kosten van de zorg omlaag kunnen terwijl in veel gevallen de kwaliteit verbetert. In de komende vijf jaar wordt verwacht, uitgaande van huidige wet- en regelgeving en kostenniveau in 2007, dat voor ziekenhuis- en huisartsenzorg een kleine 10 procent in de markt bespaard kan worden. Voor farmaceutische zorg wordt zelfs een besparingspotentieel geprognosticeerd van ongeveer 15 procent.

Rob Kennes was student aan de Universiteit van Tilburg en stagiair bij IG&H. Francine Willemse en Jan Berkvens zijn beide werkzaam bij IG&H Management Consultants.

Geef uw reactie

Om te kunnen reageren moet u ingelogd zijn. Heeft u nog geen account, maak dan hieronder een account aan. Lees ook de spelregels.