‘Deze ontwikkeling past in ons voornemen om de uitdagingen van een regionaal ziekenhuis op een andere en vernieuwende manier aan te gaan’, zegt algemeen directeur Geert van den Enden. ‘We formuleerden daarom in 2014 een nieuwe strategie Toekomstbestendige zorg voor de regio. Belangrijk uitgangspunt van deze strategie is het loslaten van de productiedwang binnen de oude, op verrichtingen gebaseerde vergoedingssystematiek en volledig inzetten op het verlenen van zinnige zorg.’

Tijdpad

Het tijdpad dat zich daarna ontvouwde om die doelstelling vorm te geven, bevatte onder meer de invoering van een nieuw besturingsmodel, langjarige afspraken met de zorgverzekeraars – CZ en VGZ in dit geval –, het in loondienst treden van de medisch specialisten in 2015, de start van het participatiemodel in 2016 en nu dus de uitbreiding van dat model naar alle personeelsleden.

Zorgvisie zal in het magazine, nummer 10, publicatie eind september, uitgebreid ingaan op deze ontwikkelingen bij Bernhoven, vanuit een juridisch, economisch en governance-perspectief. In dit artikel zal worden ingezoomd op de nieuwe mogelijkheden van werknemersparticipatie, zoals gisteren in een gesprek met Zorgvisie werd toegelicht.

Omzetten in aandelen

Voor zover bekend is Bernhoven het eerste ziekenhuis in Nederland dat behalve medisch specialisten ook het andere personeel de kans geeft (op termijn) mede-eigenaar te worden van het ziekenhuis. Op termijn, omdat het nu nog gaat om zogenoemde verhandelbare, converteerbare en achtergestelde obligaties. Als wetgeving het zinvol maakt, kunnen die obligaties worden omgezet (geconverteerd) in aandelen, waarna de bezitter van die aandelen mede-eigenaar is geworden.

Gratificatie voor het personeel

Om het personeel te informeren over het nieuwe model, worden er inloopsessies georganiseerd. Het ziekenhuis, dat 2300 personeelsleden heeft, schenkt aan ieder personeelslid één obligatie van 100 euro per jaar over een periode van vijf jaar. Over vijf jaar kan men dus voor 500 euro obligatiehouder zijn. ‘We zien dit als een gratificatie, bedoeld om onze dankbaarheid voor ieders inzet tijdens de afgelopen, soms lastige jaren te tonen’, aldus Van den Enden. Natuurlijk hoopt de directie dat men óók uit eigen zak inlegt. Dat kan in een tweede tranche. Volgens Bernhoven hebben eind augustus 2018 al meer dan duizend personeelsleden toegezegd deel te willen nemen. De inschrijvingsperiode loopt nog.

Rente is 4 procent

Op elke gekochte obligatie ontvangt men rente. Deze rente bedraagt bij Bernhoven 4 procent, aanzienlijk meer dan de bank op een spaarrekening geeft. Die hogere rente is mogelijk omdat de bank in veel gevallen voorgaat op het moment dat leningen moeten worden afbetaald. De leningverstrekker loopt dus meer risico dan de bank en kan daarom aanspraak maken op een hogere rente.

Vooruitlopend op winstuitkering

De constructie met rentedragende obligaties die kunnen worden omgezet in aandelen is een gangbaar financieringsinstrument in het bedrijfsleven, geheel met de Belastingdienst afgestemd en passend binnen de voorschriften van de Autoriteit Financiële Markten. Dat geldt ook voor de verandering van stichting naar bv (besloten vennootschap), waarin het bedrijfsmodel van Bernhoven sinds 2016 is vormgegeven, vooruitlopend op het moment dat winstuitkering op risicodragend kapitaal in de ziekenhuiszorg mogelijk wordt. Wetgeving die dat mogelijk moet maken, is in een brief van de bewindslieden van VWS op 13 juli jongstleden aangekondigd. Deze ontwikkeling heeft een aantal jaren stilgelegen omdat er geen politieke steun voor was, maar is nu dus opnieuw geagendeerd vanuit het ministerie.