Artikel bewaren

U heeft een account nodig om artikelen in uw profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties5

‘Wijkteams hebben middenmanagement nodig’

Mark van Dorresteijn
Middenmanagers hebben een belangrijke rol in de sterk veranderende zorg. Het ‘managen zonder de manager’ is gebaseerd op een verouderd beeld van zorgmanagement. Dat blijkt uit het proefschrift van bestuurskundige & historica Lieke Oldenhof. Zij promoveerde vrijdag 17 april 2015 cum laude aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam
‘Wijkteams hebben middenmanagement nodig’
Foto: ANP XTRA Roos Koole

Zorgmanagement ligt steeds vaker onder vuur, vooral de middenmanagers die zijn gepositioneerd tussen de werkvloer en het hoger management. Als operationeel leidinggevende zou de middenmanager de vrijheid van professionals beknotten. Ook zouden ze een sta-in-de-weg zijn bij innovatie en de opkomst van zelfsturende teams. Het nieuwe credo ‘managen zonder de manager’ wint daardoor snel aan populariteit. Onterecht, meent Oldenhof. ‘Middenmanagers hebben wel degelijk een belangrijke rol in de sterk veranderende zorg. Ze dragen bij aan professioneel gedrag, zorgen voor samenwerking en helpen bij de overgang naar meer verantwoordelijkheid voor zorgverleners en burgers.’

Verouderd beeld

Het proefschrift van Oldenhof laat zien dat deze kritiek gebaseerd is op een verouderd beeld van zorgmanagement. Zij volgde hedendaagse middenmanagers gedurende hun dagelijks werk in de sectoren van de zorg die nu zo aan het veranderen zijn: de gehandicaptenzorg en wijkgerichte zorg. Zij merkte dat middenmanagers met professionals werken aan het afwegen van vaak conflicterende waarden in de zorg. Zij zoeken compromissen in bijvoorbeeld de afweging tussen cliëntgerichtheid en betaalbaarheid. Deze compromissen moeten zij ook legitimeren naar de verschillende partijen in de zorg. Zo hebben middenmanagers niet alleen een belangrijke rol in het construeren van wat wij ‘goede zorg’ vinden, zij werken ook aan de professionalisering van de zorgverleners door met hen te reflecteren op wat professioneel gedrag eigenlijk is.

Gedistribueerd leiderschap

Managers werken niet alleen aan de organisatie van ‘goede zorg’: met de opkomst van zelfsturende wijkteams worden coördinatietaken steeds vaker uitgevoerd door zorgverleners. ‘In de overgang naar zelfsturing speelt de manager paradoxaal genoeg een belangrijke rol. Management in de vorm van coaching vergroot het zelfvertrouwen van zelfsturende teams. Daardoor kunnen managementtaken, zoals budgetbeheer en coördinatie tussen organisaties, worden gedelegeerd, herverdeeld en gedistribueerd. Niet alleen naar professionals, maar ook naar burgers die meer zelfverantwoordelijkheid toebedeeld krijgen in de verandering van verzorgingsstaat naar participatiemaatschappij.’ Het resultaat is een overgang van management als een hiërarchische positie naar gedistribueerd leiderschap waaraan meerdere actoren deelnemen. Oldenhof waarschuwt echter ook voor een te dogmatische beweging naar gedistribueerd leiderschap en zelfsturing. ‘Professionals richten zich soms liever op het uitvoeren in plaats van het organiseren van zorg en hebben het idee dat zij daarvoor te weinig zijn opgeleid of worden ondersteund. Ook burgers zijn niet altijd happig op het organiseren van eigen ondersteuning of daarvoor te kwetsbaar.’

5 REACTIES

  1. Veel teams zitten niet te wachten op taken die het middle management nu uitvoert. Wordt hun dat in de schoenen ‘geschoven’ dan gaat het <a href=’http://www.destentor.nl/regio/deventer/carinova-stevent-af-op-verlies-1.4903814′>mis.</a>

  2. Lees alle reacties
  3. Tja kan allemaal verouderd zijn bv zelfsturing zonder middle management. 
    Maar kan nog erger cliënten weer terug naar de woning en dagbesteding sluiten. 
    Workhome heet dit ipv grofweg bezuinigingen.
    De cliënt ‘ heeft ‘ hier baat bij terwijl men ern scheiding wil tussen wonen en dagbesteding. 
    Dit bestaat al jaren maar dat snapt Den Haag niet
    Terug naar de jaren 50.
    Nog even en we gaan met de gehandicapten of vroeger geestelijk gestoorden de bossen in.
    Kortom terug naar af en alleen om te bezuinigen
    CLIËNTEN staan NIET meer CENTRAAL.
    Eerst komt het geld dan de cliënt en nog verder daaronder de werkvloer

  4. Los van de inhoud, is een discussie rond relevantie niet zo zinvol. Ik weet nog wel een 100-tal thema’s die in deze transitie-aanpak en ophypen van welzijn zinvol voor discussie zijn. Ik vind eerder het pleidooi om die rammelende wijkteams, mede rammelend door het achterwege blijven van echte regie en kaders vanuit gemeenten, te gaan voorzien van middenmanagers. Het langzaamaan in beton gieten van totaal nieuwe organisaties (eigen stichtingen) rond sociale teams is eerder een zorg en rijp voor nader onderzoek. Maar ja, die tegenwind is zeldzaam tegenwoordig, is oud-denken, defensief, protectionistisch, zo vinden de nieuwlichters en tegenstanders.

  5. Zo weergegegeven lijkt het proefschrift onzinnig. De kritiek op het middenmanagement was niet dat het niets deed. De kritiek was dat het middenmanagement te loyaal was naar het hoger management, waardoor de inzichten en het belang van de werkvloer onvoldoende deel uitmaakte van het beleid van de organisatie.
    Tel daarbij op dat de gehele managementkolom in sommige gevallen evenveel kostte als de werkvloer en het werd menigeen duidelijk dat zelfsturende teams, hoe imperfect ook, het beter zouden doen dan de hierarchisch aangestuurde thuiszorgorganisaties.
    Vervolgens daalde de vergoedingen en moesten die laatsten gaan snijden in de kosten. Daarbij waren er twee opties: de grote organisatie opdelen in kleine aanbieders onder leidering van de middenmanager (het opheffen van het hoger management) of het wegsnijden van het middenmanagement.
    Nu lijkt Lieke van Oldenhof te hebben aangetoond dat het middenmanagement wel een functie had. Het is voor mij onduidelijk waarom dat een relevante vraag was. Is er dan voldoende geld om het middenmanagement weer in ere te herstellen? En heeft ze aangetoond dat het installeren van het middenmanagement een goede besteding is van de zorgmiddelen? Of dat het beter was geweest als de grote organisaties waren opgesplitst in kleine organisaties zonder hoger management? Geen van allen. Bij deze een uitnodiging aan degenen die de relevantie van dit proefschrift kunnen uitleggen.

Geef uw reactie

Om te kunnen reageren moet u ingelogd zijn. Heeft u nog geen account, maak dan hieronder een account aan. Lees ook de spelregels.