Het kabinet zit er nu zo’n driekwart jaar. Een miljoenennota en voorjaarsnota later daalt het besef in: het huidige ministerie van VWS zit er om te besparen. Geld dat voor de zorg was bestemd wordt niet uitgegeven, zorgaanbieders hoeven niet te rekenen op steun, de burger draait op voor de kosten. Minister Fleur Agema (PVV) is natuurlijk verantwoordelijk voor het hele plaatje, maar wat hebben we tot nu toe gezien van staatssecretaris Jeugd, Preventie en Sport Vincent Karremans (VVD)?

In de schoot van het individu

Ze zeggen weleens dat je geen oude koeien uit de sloot moet halen, maar het heeft toch iets bevredigends als zo’n beest weer op de kant ligt. Dus ik ga het toch doen. Als wethouder in Rotterdam was Karremans het brein achter een omstreden campagne tegen drugsgebruikers. Ik schrijf bewust niet ‘drugsgebruik’, ‘drugsoverlast’, ‘drugsverslaving’ of ‘drugsgerelateerd geweld’. De campagne was gericht tegen – al dan niet recreatieve – gebruikers van drugs. Met slogans als ‘Jouw lijntje, zijn liquidatie’ werd de verantwoordelijkheid voor alle ellende rond drugs, húp, in de schoot van het individu geworpen.

Springlevend

Deze oude liberale koe blijkt bij nadere inspectie springlevend. Dit voorjaar dartelt ze vrolijk door het nieuwe gras. Staatssecretaris Karremans presenteerde deze lente zijn plannen voor een strakkere aanpak van preventie. Hij wil ongezond eten aanpakken (yeah!) door afspraken te maken met supermarkten (neeh!).

Karremans reageerde ook op het advies van de RVS om – onder andere – gezondheidsdoelen in beleid vast te stellen en een regeringscommissaris voor volksgezondheid te benoemen. Daar ziet de staatssecretaris niets in, liet hij in zijn reactie weten, meerdere keren verwijzend naar de verantwoordelijkheid van het individu voor zijn eigen gezondheid.

Lastige kinderen

Eigen verantwoordelijkheid lijkt ook het adagium voor de opvoeding van lastige kinderen. Net als zijn voorgangers stelt Karremans dat te veel kinderen gebruikmaken van jeugdzorg. Daarom komt er vanaf 2028 een eigen bijdrage voor jeugdhulp, tegen het einde van deze eerste termijn van Karremans.

Het blijft blijkbaar een lastige balanceeract voor een bewindsman van liberale huize tussen de vrijheid van het individu en de vrijheid van ondernemend Nederland om dat individu aan te sturen: als een koe die met zo’n stroomstootapparaat wordt voortgedreven. (En dat wordt gelukkig vanaf juli dit jaar dan wel verboden.)