Afgelopen mei is de beweging voor een Nationaal ZorgFonds zonder eigen risico van start gegaan. Samen met ons hebben veel zorgverleners en patiënten een heldere eis: hou op met de geldverspillende zorgverzekeraars en hun labyrint aan ondoorgrondelijke polissen. Zij leiden niet alleen tot veel onzekerheid bij verzekerden over wat wel en niet vergoed wordt, maar ook nog eens tot oneindige bureaucratie in onze praktijken.
Het huidige stelsel had een hoop beloften, maar maakt ze niet waar. Dat betoogde een aantal bij het Nationaal ZorgFonds aangesloten mensen in NRC van 4 augustus. Daarop reageerde consultant Michel Verkoulen afgelopen vrijdag venijnig. En dat is begrijpelijk, wij vallen namelijk zijn werk aan.

Ondoorzichtiger
Wij stellen vast dat het huidige zorgstelsel de beloften niet waarmaakt. Het is niet transparanter maar ondoorzichtiger geworden. Het is niet effectiever maar juist enorm bureaucratisch geworden. Het is niet goedkoper maar heel veel duurder geworden; de groei van de ziekenhuiszorg nam toe met 50 procent (OESO). Maar het is ook ontoegankelijker geworden en dat is ons een doorn in het oog. Het eigen risico werpt levensgevaarlijke drempels op voor mensen om zorg te krijgen. Meer dan 800.000 mensen vroegen in 2014 een betalingsregeling aan en het mijden van zorg om financiële redenen neemt ernstig toe. Door het stelsel eenvoudiger te maken, besparen we dat wat mensen nu moeten inleggen als ze ziek zijn of ziek worden.

Zelfgenoegzaam
In Nederland wordt goede zorg geleverd. Dat komt vooral door de uitstekende kwaliteit van de zorgverleners. Maar sinds wanneer zijn we in Nederland zelfgenoegzaam? Volgens gerenommeerd onderzoek van de OESO zijn stelsels met private verzekeraars (daarvan zijn er maar drie in de wereld: Zwitserland, VS en Nederland) duurder dan de publieke stelsels. Dat komt onder andere door transactiekosten. Ga maar na: 9 hoofdondernemingen, 25 zorgverzekeringmerken en 61 polissen. Dat labyrint aan verzekeraars en polissen ontwikkelen, onderhouden en aan de man brengen kost een berg geld. Maak er één van, en we besparen. Van vele hoofdkantoren naar één. Zodat dat geld naar de zorg kan in plaats van naar verzekeraars en hun bureaucratie. Verkoulen bagatelliseert de kosten die hiermee samenhangen en dat is jammer. We weten dat de uitvoering door de zorgverzekeraars 1,5 procent hoger liggen dan ten tijde van het ziekenfonds. Even voor de goede orde: 1,5 procent is bijna 700 miljoen euro. Per jaar.

Tijdverspilling
Met Verkoulens suggestie dat we de huidige zorgverzekeraars op één hoop gooien waardoor een logge organisatie ontstaat, slaat hij de plank mis. Met een einde aan het private zorgverzekeringsstelsel willen we namelijk ook een einde aan de enorme overhead die daar in zit. We willen af van de vrachtwagens aan formulieren en regels van wantrouwen waaraan huisartsen, psychiaters, fysiotherapeuten, logopedisten, verloskundigen en al die andere zorgverleners elke dag hun waardevolle tijd verspillen.

Nationaal Zorgfonds
Verslaglegging is prima, maar een zorgverzekeraar die beslist hoeveel je mag behandelen en welke behandeling, is een miskenning van onze professionaliteit. Maar bovenal is het een miskenning van de patiënt. Die komt niet voor een nieuw paar schoenen of een winterjas, maar voor lijf en geest. Die moet erop kunnen vertrouwen dat zijn of haar zorgverlener in zijn of haar belang handelt en niet in het belang van de zorgverzekeraar. Maar die moet ook kunnen vertrouwen op een duurzame behandelrelatie en niet moeten wisselen door inkoopgrillen van de zorgverzekeraar.
Dit en alle bureaucratie lossen we op met een Nationaal ZorgFonds. En ja, er zijn risico’s: het fonds moet niet leiden tot nieuwe bureaucratie en managementlagen. Het moet dienstbaar zijn aan de patiënt, professional en samenleving. Er moet namelijk zo min mogelijk geld blijven hangen bij het fonds. Mensen betalen geen premie voor het systeem, maar voor zorg en dat moet de kern worden van het Nationaal ZorgFonds.

Consultant
Meneer Verkoulen heeft – onder andere als consultant van een zorgverzekeraars – de afgelopen jaren veel gezien van het huidige zorgstelsel. Het verbaast ons dat hij na al die studie en adviezen geen blijk geeft van een kritische blik op het huidige stelsel. Heel veel zorgverleners, patiënten, onderzoekers en andere Nederlanders constateren namelijk dagelijks dat ons huidige stelsel van dure en elkaar bestrijdende zorgverzekeraars hopeloos faalt. Niettemin kunnen wij naast onze praktijkervaring ook mensen als Verkoulen gebruiken bij het uitkristalliseren van de beste manier om het Nationaal ZorgFonds in te voeren. We nodigen hem dus ook van harte uit om mee te denken. Al bijna 100.000 mensen gingen hem voor.

Cobie Groenendijk, psychiater te Amsterdam, Bart Bruijn, huisarts te Streefkerk, Bob van Ravensberg, fysiotherapeut te Amersfoort