In de zorg is steeds meer aandacht voor samen beslissen. Door patiënten te betrekken bij besluitvorming kan de kwaliteit van de zorg verbeteren. Samen beslissen zou ook kunnen helpen om de therapietrouw te verhogen en de uitkomsten voor de patiënt zo te verbeteren. Daar richtte Isala-arts en UMCG-promovenda Ellen Driever deed hier onderzoek naar.

Samenkomen van werelden

Volgens Driever komen in het proces van samen beslissen twee werelden samen. “De wereld van de patiënt met zijn kennis, wensen en behoeften, voorkeuren en overtuigingen, en de wereld van de arts met kennis en ervaring over ziekten, en over mogelijke onderzoeken of behandelingen.”

Om meer inzicht te krijgen hoe deze werelden bij elkaar komen onderzocht zij zowel de wereld van medisch specialisten als die van patiënt. Hoe komt het dat samen beslissen in de praktijk zo moeilijk van de grond komt, terwijl de wil er wel is? Ruim 400 medisch specialisten en arts-assistenten van Isala deden mee aan het onderzoek. Driever onderzocht bijna 800 op video opgenomen consulten van 41 medisch specialisten met hun patiënten op 18 verschillende afdelingen.

Medisch beste behandeling

Uit het onderzoek van Driever blijkt dat artsen meerdere behandelopties bespraken met hun patiënten en dat zij vervolgens een voorstel doen voor één bepaalde behandeling. De voorgestelde behandeling is de behandeling die medisch gezien de voorkeur heeft en het best past bij de diagnose van de patiënt. Het idee dat de patiënt de medisch beste behandeling verdient, speelt een doorslaggevende rol bij de uiteindelijke keuze.

Volgens Driever hebben artsen wel de bedoeling om samen te beslissen, is er nog wel meer nodig. “Om echt tot een behandeling te komen die het beste aansluit bij de individuele patiënt is het belangrijk om de wensen en voorkeuren van de patiënt te bespreken. En, om dat proces goed te laten verlopen, is het nodig om eerder in het gesprek uit te leggen dat de arts met de patiënt samen gaat werken om tot de best passende beslissing te komen.”

In het onderzoek werd ook aan alle patiënten gevraagd hoe zij de besluitvorming met hun arts over de behandeling ervaren hebben. Hoewel patiënten over het algemeen heel tevreden waren over het consult bleek ook dat zij graag nog meer bij de besluitvorming betrokken wilden zijn dan ze nu ervoeren.

De inzichten uit het promotieonderzoek worden verwerkt in verdere ontwikkeling van training voor medisch specialisten en aiossen. “Mijn onderzoek heeft duidelijk gemaakt waar een leertraject voor artsen in samen beslissen op gericht moet zijn: bewustwording en training. Bewustwording van het verschil tussen de huidige gespreksvoering en samen beslissen. En training om de vaardigheid samen beslissen te verbeteren. Bewust oefenen en reflectie met behulp van videobeelden is een goede manier om samen beslissen tot een tweede natuur te maken. Ik hoop dat ik met dit onderzoek zorgverleners inspireer om met hun patiënten beslissingen te nemen in plaats van voor hun patiënten”, aldus promovenda Ellen Driever.