Het CEG doet verslag van zijn onderzoek in het rapport Digitale dokters. Een ethische verkenning van medische expertsystemen. De elektronische systemen voor beslissingsondersteuning kunnen een bijdrage leveren aan een betere zorg, aldus het CEG, dat met deze conclusie aansluit bij veel andere onderzoeken.
Dit vooral omdat de hoeveelheid beschikbare informatie zo groot is dat deze voor individuele zorgverleners niet meer is te overzien. Zelflerende medische expertsystemen op basis van kunstmatige intelligentie, zoals IBM Watson, zijn dan een oplossing. Deze conclusie wordt b
Ook belemmeringen
Maar er zijn ook belemmeringen, aldus het CEG. Artsen beschouwen het raadplegen van de expertsystemen soms als een inefficiënte onderbreking van hun werk of ze vertrouwen zelfs ten onrechte op een foute uitkomst. Ook kan het aantal waarschuwingen van het systeem zo groot zijn dat de arts geneigd is deze te negeren. Dit wordt ‘waarschuwingsmoeheid’ genoemd, met alle veiligheidsrisico’s voor de patiënt van dien.
Ontwikkelen vaardigheden
Het is daarom volgens het CEG verstandig om artsen te begeleiden bij het ontwikkelen van de vaardigheden die ze nodig hebben om met dit soort systemen te werken. ‘Artsen moeten bijvoorbeeld goed kunnen inschatten in welke gevallen raadpleging van een expertsysteem nuttig is, en wanneer niet,’ aldus het rapport.
Ook zou het goed zijn als er bij de ontwikkeling vanuit wordt gegaan dat het systeem niet alleen op zichzelf goed moet presteren, maar ook in de complexe (ziekenhuis)praktijk. ‘Dat vraagt om wederzijdse aanpassing van de technologie en het werk van artsen en de routines in ziekenhuizen.’
Angst bij zorgverleners
Tot slot is er sprake van angst bij zorgverleners dat ze worden afgerekend op het gebruik van medische expertsystemen. Dit bleek bijvoorbeeld uit een onderzoek onder huisartsen die gebruikmaakten van het expertsysteem NHGdoc. Sommige huisartsen vreesden dat de Inspectie of een zorgverzekeraar zou navragen waarom ze bepaalde waarschuwingen van het systeem hadden genegeerd.
Niet terecht
Deze angst niet terecht, menen de onderzoekers van het CEG. ‘Een expertsysteem is niet bedoeld om de opvolging van richtlijnen door individuele artsen te controleren. Een arts die zich niet aan een richtlijn houdt, levert namelijk nog niet per se slechte zorg. Er kunnen immers valide redenen zijn om een richtlijn niet op te volgen. Die afweging is onderdeel van de professionele verantwoordelijkheid van de arts.’