Artikel bewaren

U heeft een account nodig om artikelen in uw profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties0

‘Beleving is even belangrijk als de uitkomst’

Mark van Dorresteijn
[Exclusief] Wanneer patiënten worden behandeld in een kliniek of ziekenhuis, draait het niet alleen om het eindresultaat maar ook om de weg daarheen. Dana Huppelschoten, aios gynaecologie in het Catharina ziekenhuis Eindhoven, ontdekte tijdens haar promotieonderzoek in het Radboudumc in Nijmegen dat patiënten extra willen betalen voor een vaste hoofdbehandelaar, goede informatievoorziening en betrokkenheid bij de behandeling. Voor deze patiëntgerichtheid hebben zij net zoveel geld over als een betere uitkomst.
Dana Huppelschoten
Dana Huppelschoten

Waarover ging het promotieonderzoek?

‘Het onderzoek bestond uit twee delen. Voor het ene deel heb ik gekeken naar de patiëntgerichtheid in 32 fertiliteitsklinieken. Na een nulmeting volgde in de helft van de klinieken een verbetertraject en de andere helft bleef op de huidige manier werken. Een jaar later heb ik opnieuw de patiëntgerichtheid gemeten. Het tweede deel bestond onder andere uit een onderzoek naar de financiële waarde van patiëntgerichte zorg. In een keuze-experiment moesten patiënten en zorginkopers telkens kiezen uit twee situaties waardoor het inzichtelijk werd hoeveel zij extra wilden betalen voor patiëntgerichte zorg. De focus binnen het onderzoek lag op drie onderdelen: informatievoorziening, autonomie: de mate waarin patiënten mogen meebeslissen over de behandeling – en continuïteit: de aanwezigheid van een vaste hoofdbehandelaar.’

En? Wilden patiënten en inkopers meer betalen?

‘Zowel patiënten als zorginkopers bleken bereid om extra te betalen voor meer patiëntgerichtheid. Patiënten waren bereid om circa 500 euro extra te betalen voor een ziekenhuis wanneer alle drie de onderdelen van patiëntgerichte zorg één stapje beter waren dan in een ander ziekenhuis. Opmerkelijk is dat zij evenveel over hebben voor 5 procent meer kans op zwangerschap. Bij zorgverzekeraars lag de hoogte van het bedrag lager. Zij hadden 190 euro over voor meer patiëntgerichtheid.’

Verschilden klinieken veel in mate van patiëntgerichte zorg?

‘Zij verschilden behoorlijk van elkaar. We maken onderscheid in twee soorten klinieken. De standaardklinieken waar de lichtere behandelingen plaatsvinden, zoals het opwekken van de eisprong en inseminaties. Daarnaast zijn er dertien gespecialiseerde klinieken die ivf-behandelingen uitvoeren. Bij de gespecialiseerde klinieken bleek de informatievoorziening heel goed op orde in vergelijking met de standaardklinieken, maar zij scoorden slechter op het onderdeel continuïteit. Binnen de gespecialiseerde klinieken kregen patiënten vaak een andere behandelaar. In kleinere klinieken zijn vaak een of enkele behandelaars, waardoor de continuïteit automatisch beter geregeld is.’

Scoorden zij na een jaar beter?

‘Alleen op het gebied van continuïteit zijn alle klinieken verbeterd. Dit onderdeel was heel slecht, dus daar viel de meeste winst te behalen. De andere onderdelen waren niet significant verbeterd. Het is ook heel lastig om de patiëntgerichtheid per patiënt te meten. Het kan voor iedereen iets anders betekenen. Klinieken zouden er goed aan doen patiënten vooraf te ondervragen wat zij belangrijk vinden binnen hun behandeling om daar zo goed mogelijk op aan te sluiten. Overigens was er wel een verschil tussen jongere en oudere patiënten. Jongere patiënten gaven namelijk aan dat zij de patiëntgerichtheid verbeterd vonden, terwijl oudere patiënten dat niet meldden. Het vermoeden is dat jongere patiënten nog in het begin van het traject zitten en patiëntgerichte zorg belangrijker vinden. Oudere patiënten zitten vaak al langer in het traject en focussen zich daardoor wellicht meer op de uitkomsten. Tot slot blijkt teamwork erg belangrijk te zijn. Teams die goed samenwerken gingen beter om met het verbetertraject en scoorden hoger op patiëntgerichtheid dan teams met een hiërarchische samenstelling.’

Is het een gevaar dat klinieken zich meer gaan richten op patiëntvriendelijkheid dan op uitkomsten?

‘De patiëntgerichtheid is een belangrijk deel van de kwaliteit, maar artsen moeten nooit afstand nemen van hun protocollen en medische kennis om de patiëntgerichtheid te stimuleren. Moet een arts bijvoorbeeld iemand met een heel hoog BMI een vruchtbaarheidsbehandeling geven? Zwaar overgewicht zorgt voor veel complicaties bij de zwangerschap, dus het antwoord zou “nee” kunnen zijn. De focus op patiëntgerichtheid moet ervoor zorgen dat artsen de vrouw goed voorlichten over de complicaties, helpen met een afvaltraject en kijken of het in een andere situatie wel mogelijk is.’

Nog andere opmerkelijke resultaten?

‘We hebben zorgverzekeraars gevraagd in hoeverre zij fertiliteitszorg “wenszorg” vinden. Tweederde van de zorginkopers vond het geen “wenszorg”. Op zichzelf een goed resultaat, want de patiënten in de fertiliteitszorg hebben wel degelijk een zware emotionele ziektelast. Denk aan relatieproblemen, sociaal isolement omdat het een taboe is en met name bij vrouwen veel klachten rond angst. We weten dat de mate van psychische klachten samenhangt met de uitkomst van de behandeling.  Het vermoeden is dat patiëntgerichtheid zorgt voor afname van klachten en zo de uitkomst kan verbeteren, maar dat moeten we nog verder onderzoeken.’

Geef uw reactie

Om te kunnen reageren moet u ingelogd zijn. Heeft u nog geen account, maak dan hieronder een account aan. Lees ook de spelregels.