Dat is hard nodig, want uit onderzoek van FNV blijkt dat bijna de helft van de medewerkers in de ouderenzorg elke maand geld tekort komt. Toch zien we dat werkgevers deze wens om meer te werken lang niet altijd inwilligen. Gezien de grote, groeiende personeelstekorten in deze cruciale sector is het een no-brainer om de mensen die meer willen werken als de wiedeweerga ook meer uren te bieden. Werkgevers hebben de verantwoordelijkheid om alles op alles te zetten om dit mogelijk te maken.

Slechts één op vijf medewerkers in de vvt kan (goed) rondkomen op basis van alleen het eigen inkomen. Dit terwijl 70 procent het belangrijk vindt om zichzelf te kunnen redden zonder hulp van een partner. Enerzijds komt dit door het relatief lage salaris, dat vaak niet in verhouding staat tot de zwaarte en de verantwoordelijkheid van hun werk. Maar zorgmedewerkers hebben ook vaak kleine contracten: gemiddeld 24,5 uur. Door deze ongelukkige combinatie is een aanzienlijk deel van de zorgmedewerkers niet financieel onafhankelijk. Dat wil zeggen: voldoende financiële armslag om zichzelf en eventuele kinderen te kunnen onderhouden. Dit maakt deze groep professionals financieel kwetsbaar, bijvoorbeeld in geval van scheiding.

Financiële stress

De grootste groep zorgmedewerkers is verzorgende. Ter illustratie: een verzorgende moet per week tussen de 21,4 uur (met 10 jaar werkervaring) en 28,2 uur (startende verzorgende) werken om financieel onafhankelijk te kunnen zijn. Uit onze data blijkt dat slechts twee op de tien verzorgenden meer dan 28 uur werkt en daarmee zeker weten financieel onafhankelijk is. Oftewel: de meesten verdienen niet genoeg om – zonder inkomen van een eventuele partner – de eindjes aan elkaar te knopen.

Naast financiële kwetsbaarheid, veroorzaken geldzorgen en financiële stress in het dagelijks leven ook hoger verzuim – geschat op één tot twee weken aan extra ziektedagen per medewerker per jaar. Tel hierbij het feit op dat bijna een kwart van de medewerkers uit de vvt-sector een bezoek aan de dokter uitstelt om geld te besparen, en je hebt als werkgever een neerwaartse spiraal te pakken van steeds verder oplopende tekorten – medewerkers die ziek zijn kunnen immers moeilijk meer uren gaan werken.

Focus op het aantal uren, niet op het salaris

Gelukkig wordt in de zorg veel gedaan om het werk lonender en aantrekkelijker te maken. Het afgelopen jaar hebben cao-onderhandelingen geleid tot 10 tot 14 procent loonsverhoging. Dat is een mooie stap, maar bij lange na niet genoeg. Om echt hogere inkomens in de zorg te kunnen realiseren zijn passende roosters voor grotere contracten minstens zo hard nodig als hogere lonen. Want die bovengenoemde 40 procent die meer uren wil werken verbindt daar wel voorwaarden aan. Met stip op één: een prettig rooster. Dit zijn geen deeltijdprinsesjes die om de dag willen lunchen met vriendinnen, maar hardwerkende professionals die vragen om een gezonde werk-privé balans, waar een gezond aantal opkomstmomenten per week bij past.

Langere diensten

Toch blijkt het krijgen van ‘een prettig rooster’ in de praktijk weerbarstig, want in de ouderenzorg zijn de diensttijden vaak kort: gemiddeld 5 uur en 45 minuten. Met de benodigde contractgrootte van 28,2 uur om financieel onafhankelijk te kunnen zijn, betekent dit dat een verzorgende al meer dan vijf diensten per week moet draaien. Best lastig als je ook nog kinderen naar school moet brengen of mantelzorgtaken hebt voor een familielid. Of als je überhaupt af en toe een paar dagen vrij wilt hebben tussen je dienstreeksen.

Dat betekent voor veel zorgorganisaties dus: aan de slag met langere diensten. Want een notoir probleem in de zorg is de zorgpiek in de ochtend en avond. Verzorgenden worden vaak vooral ingezet tijdens deze drukke uren. Met als gevolg korte diensten en veel opkomsten.

Langere diensten maken vergt een cultuuromslag; een verandering in wat wij als samenleving verwachten van de zorg die wij krijgen, en wanneer die wordt geleverd. Dat is niet altijd makkelijk, maar zeker wel mogelijk. Werkgevers spelen een cruciale rol in dit verhaal en hebben de belangrijke opdracht ervoor te zorgen dat de medewerkers die dat willen, meer uren kunnen werken. Mét een prettig rooster en een gezonde werk-privé balans. Daarmee dragen ze bij aan de financiële onafhankelijkheid van zorgmedewerkers én aan het terugdringen van personeelstekorten in de zorg – een bescheiden vraag in deze tijden van schaarste.

Door Anne-Eva van der Wijk, lead expert strategische roostering bij stichting Het Potentieel Pakken (HPP).