Mensen praten vrij makkelijk over hun lichamelijke gezondheid, of waar ze goede hulp hebben gekregen. Daarentegen lijkt de aandacht voor mentale gezondheid meer in de schaduw te staan. Ondertussen zoeken veel mensen hulp voor psychische problemen en gaat het niet zo goed met de mentale gezondheid in Nederland.

Kwetsbaarheid jongeren

Tijdens een werkbezoek aan Youz, waar we behandeling bieden aan kinderen en jongeren met psychische problemen en hun ouders, vertelde een professional over zijn werk op scholen. In aanwezigheid van de leerkrachten maakt hij mentale gezondheid bespreekbaar in de klas. Zo vertelde hij hoe leerlingen het (veelal onrealistische) beeld dat ze op sociale media opbouwen, in stand houden in de klas. En dat leerkrachten niet voldoende tijd hebben om hier iets mee te doen. Ik was verwonderd te horen hoe weinig jongeren over hun kwetsbaarheden praten.

Door alle lagen van de samenleving

Het wakkerde bij mij nog meer het vuur aan dat we als ggz-sector de problemen niet alleen kunnen oplossen. Het was in die context dat ik het rapport Signalement passende zorg voor mensen met psychische problemen van Zorginstituut Nederland las. In de aanbiedingsbrief trok deze zin mijn aandacht: “Oplossingen liggen niet alleen in de geestelijke gezondheidszorg. Daarom roepen we op tot het versterken van de mentale gezondheid in en door alle lagen van de samenleving.” Bestaanszekerheid, sociale contacten, zingeving en een gezonde, veilige wijk worden genoemd als basisvoorwaarden hiervoor.

Maatschappelijke problemen

De discussie gaat veel over de wachttijden in de ggz en natuurlijk moeten we er als sector alles aan doen om zoveel mogelijk mensen met psychische problemen te behandelen. De voorbije jaren was de stijging in psychologische hulpverlening vooral bij de poh-ggz bij de huisarts, zoals blijkt uit het Trimbos-rapport Ggz uit de knel. Het is natuurlijk goed dat mensen in een vroeg stadium de weg vinden naar professionele hulp, maar als we de prestatiedruk, de druk op het individu om succesvol te zijn in het leven zo hoog laten, dan doen we maatschappelijk iets niet goed. Door meer in te zetten op het oplossen van maatschappelijke problemen die zoveel stress veroorzaken, lopen minder mensen vast en hebben minder mensen professionele hulp nodig. Als we de ggz open willen houden voor de psychisch meest kwetsbare mensen, moet naast wachtlijsten ook dáár het gesprek over gaan.

Door: Anita Wydoodt, sinds 1 januari 2024 voorzitter raad van bestuur Parnassia Groep