Het gaat om honderden miljoenen euro’s bij tientallen instellingen. “Als hier geen oplossing voor komt, vallen er faillissementen.” De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) brengt de boekwaardeproblematiek in kaart voor instellingen die hun gebouwen in eigen beheer hebben. Dat probleem is ontstaan met het afschaffen van het oude bouwregime en daarmee de staatsgarantie op de afbetaling van de kapitaallasten. Vanaf 2012 moeten instellingen de kosten voor rente en afschrijving zelf ophoesten. De NZa kijkt in haar enquête echter niet naar zorg instellingen die hun vastgoed huren van woningcorporaties. Dat doet ongeveer dertig procent van de instellingen in de verpleging en verzorging.

Normatieve huisvestingscomponent

Ten onrechte, vindt Bannenberg van de Corona woonzorgalliantie, een landelijke keten van twintig grote zorgorganisaties die samen acht procent van het zorgvolume leveren. “Ook daar spelen dezelfde problemen.” In huursituaties ligt de boekwaardeproblematiek formeel bij de woningcorporaties. Die hebben daar echter geen last van omdat hun risico is afgedekt door langlopende huurcontracten. Zorgorganisaties die huren ervaren de boekwaardeproblematiek wel in de vorm van een verschil tussen de te betalen huur en de vergoeding van de overheid, de zogeheten normatieve huisvestingscomponent (NHC) die het ministerie van VWS voorlopig heeft vastgesteld. Bannenberg heeft berekend dat dit verschil in ongunstige situaties jaarlijks 23 procent bedraagt. “We kunnen daar weinig aan doen, omdat we vastzitten aan het huurcontract. Besparen in de zorg is geen optie, want de huidige tarieven zijn al ontoereikend. Als dit probleem niet wordt opgelost, zullen er instellingen failliet gaan.”

Vooral kleine instellingen

De grootste woningcorporatie Woonzorg Nederland, die ongeveer de helft van alle zorginstellingen bezit die worden verhuurd, herkent de problematiek. “We voorzien een groot debiteurenrisico”, zegt woordvoerder Jasper Klapwijk. Klapwijk wijst er wel op dat bij grote stichtingen de boekwaardeproblematiek waarschijnlijk zal meevallen. Die hebben ook oude gebouwen waarbij de kapitaallasten lager zijn de overheidsvergoeding. Op die gebouwen genieten ze een voordeel dat ze kunnen wegstrepen tegen een nadeel elders. “Het risico zit vooral bij kleine instellingen.” Woonzorg Nederland heeft bij de NZa een overgangsregeling bepleit. De NZa erkent de problematiek en laat weten de omvang met een aanvullende enquête in kaart te brengen.

Regelgeving van de overheid

Ook Corona vindt dat de overheid verantwoordelijk is voor een oplossing, omdat het probleem is ontstaan door regelgeving van de overheid. Bannenberg: “Het speelt vooral bij instellingen die net nieuwbouw hebben gepleegd of onlangs een ingrijpende renovatie achter de rug hebben. Die renovaties zijn veelal onder dwang van de overheid gedaan om aan de regelgeving te voldoen.” Als oplossing ziet Bannenberg een langlopende vordering op de overheid, waarmee zorginstellingen het verschil tussen de huur en de NHC kunnen aanvullen. Corona heeft bij brancheorganisatie ActiZ aangedrongen op een landelijk convenant met Aedes, de vereniging van woningcorporaties, over hoe de boekwaardeproblematiek in huursituaties kan worden opgelost. Volgens ActiZ is het daarvoor echter te vroeg en moeten de NZa en VWS tot een oplossing komen. (Zorgvisie – Bart Kiers)

Lees ook:

NZa brengt omvang boekwaarde care in kaart

NZa tackelt boekwaardeprobleem

Zorgvisie magazine

Interesse in meer achtergronden? Word nu abonnee van Zorgvisie.