Door Maarten de Groot. Dit artikel maakt deel uit van de KiZ-special over de Juiste Zorg op de Juiste Plek. Naar de overzichtspagina

Zorgverleners doen er alles aan om corona-patiënten beter te maken, maar met name bij kwetsbare ouderen is er geen garantie dat het ook lukt. Behandelingen als beademen, reanimeren of een opname op de Intensive Care kunnen ook nadelen hebben.

Het is daarom belangrijk dat patiënten al vóór het starten van een behandeling nadenken over de behandelopties en -beperkingen. De keuzehulp Behandelgrenzen (BG) van PATIENT+ biedt ondersteuning bij het maken van een goed geïnformeerde keuze.

Opzet keuzehulp

De keuzehulp BG geeft informatie over de mogelijke behandelingen van covid-19. Het gaat hier over Intensive Care opname, beademing, reanimatie en niet naar IC of reanimeren. Ook de resultaten van deze behandelingen, met de voor- en nadelen van elke behandeling worden beschreven. In een overzicht wordt alle informatie overzichtelijk weergegeven, zodat de patiënt alle opties gemakkelijk kan vergelijken. In het laatste deel van de keuzehulp wordt patiënten gevraagd welke voordelen en risico’s het belangrijkst zijn voor hen en wat hun voorkeur is.

Het onderzoek

Het complexe vraagstuk, de consequenties van de beslissingen, de doelgroep van de keuzehulp en de gevoeligheid van het gesprek over behandelkeuzes, maakt dat het onderwerp van dit onderzoek heel gevoelig ligt.

In dit onderzoek is de realist evaluation methodologie gebruikt om de data te analyseren. Dertien zorgprofessionals zijn geïnterviewd met semigestructureerde interviews. De beroepen van de respondenten verschilden van verpleegkundigen tot gespecialiseerde dokters.

Dagelijkse praktijk

Vier respondenten gebruikten de keuzehulp BG al in de dagelijkse praktijk, één respondent had zelf een gesprekshulp ontwikkeld en acht respondenten hadden de keuzehulp nog niet gebruikt. Deze acht respondenten kregen de keuzehulp opgestuurd om door te nemen voor het interview.

Er was een vragenlijst voor respondenten die de keuzehulp hadden gebruikt en een vragenlijst voor respondenten die de keuzehulp zelf niet gebruikt hadden. De data van de interviews is getranscribeerd, gecodeerd en daarna geanalyseerd.

Uitkomsten

Uit de analyse van de data komt naar voren dat de keuzehulp kan bijdragen aan een betere zorgverlening.

Patiënten zijn al erg ziek als ze opgenomen worden in het ziekenhuis. Vaak zijn ze verward door de overweldigende ziekte. Ze komen het ziekenhuis binnen en moeten een gesprek voeren over de behandelingswensen. Die beslissing heeft een enorme impact op het leven van de patiënten. Een goed geïmplementeerde keuzehulp BG zorgt voor handvatten voor de patiënten en versterkt het vertrouwen in de behandelingsmogelijkheden. Daarom zal het gebruik van keuzehulp behandelgrenzen bij die patiënten bijdragen aan een betere zorgervaring.

Ondersteuning artsen

De situatie is niet alleen moeilijk voor patiënten, maar ook voor artsen die het gesprek over de behandelingswensen moeten aangaan met doodzieke patiënt. Ze worstelen met dit gesprek, vanwege de verstrekkende gevolgen. Een goed geïmplementeerde keuzehulp BG zorgt voor begeleiding en ondersteuning van artsen, waardoor de arts een minder zware last op zijn schouders heeft. De ervaring van de artsen wordt hierdoor beter.

Huisarts

Kwetsbare ouderen kunnen het gesprek over behandelingsbeslissingen ook al voordat ze ziek zijn hebben met de huisarts. Ze kunnen dan vast hun behandelingswensen vastleggen voor als ze besmet raken. Bij de huisarts hoeft de beslissing niet direct genomen te worden. De kwetsbare ouderen kunnen erover nadenken, naar huis gaan en de informatie met familie en vrienden bespreken. Dan kunnen ze een weloverwogen beslissing nemen over hun behandelwensen.

Gelijkwaardig

Een goed geïmplementeerde keuzehulp BG geeft kwetsbare ouderen de kennis om de behandelingsopties als gelijkwaardig met de huisarts te bespreken. Bovendien geeft het kwetsbare ouderen het gevoel dat ze voorbereid zijn op de situatie, mochten ze ziek worden. Daarom zal het gebruik van de keuzehulp BG leiden tot een betere zorgervaring van de patiënten.

Patiënten die goed geïnformeerd zijn, voelen zich meer autonoom en zekerder in hun besluitvorming. Ze kiezen dan vaker voor de kwaliteit van het leven dan voor een langer leven. Kwaliteit van leven omvat in deze studie ook waardig sterven. Door beter samen beslissen zullen de patiënten een betere zorgervaring hebben.

Voldoende tijd

In een crisissituatie is er altijd een tekort aan tijd. Patiënten die in de ziekenhuizen worden opgenomen, zijn extreem ziek. De behandelingsbeslissingen moeten snel genomen worden. Daarom zouden die een fase eerder genomen moeten worden.

Het heeft dus de voorkeur de keuzehulp BG in te zetten bij de huisarts. Dus voordat patiënten ziek zijn. Hierdoor kan het gebruik van de keuzehulp de patiënten de tijd en informatie geven om een weloverwogen behandelingsbeslissing te nemen. Het geeft veel patiënten een opgelucht gevoel dat hun huisarts hun behandelvoorkeuren kent als ze ziek mochten worden.

Maarten Groot studeert Health Care Management aan de Erasmus School of Health Policy & Management in Rotterdam.