Door Karen van Poppelen, Liset Spreuwenberg, Teddie Gorissen, Coby Kovács van VieCuri Medisch Centrum

Op dit moment krijgt een op de vijf mensen in zijn leven te maken met huidkanker. Het is de meest voorkomende vorm van kanker. Ten opzichte van tien jaar geleden is er ongeveer een verdubbeling in het aantal huidkankerdiagnoses.

‘Ik wil niet wachten totdat patiënten in mijn spreekkamer zijn’

“Hoe kunnen we de snelle toename van huidkanker laten afnemen?” Die vraag hield dermatoloog Karen van Poppelen al enige tijd bezig. “Ik wil niet wachten totdat patiënten in mijn spreekkamer zijn. We kunnen huidkanker eerder aanpakken. Ik zie patiënten met veel leed dat is te voorkomen. Daar wil ik me sterk voor maken. Vorig jaar startten we met gratis uitdelen van zonnebrandcrème bij de in- en uitgangen van ons ziekenhuis. Met succes. Dit jaar wilde ik dat succes groter maken en uitbreiden naar een basisschool. Ik had het idee om een deel van uit de coronaperiode overgebleven desinfectiepalen om te bouwen tot zonnebranddispensers. Het andere deel blijft paraat voor infectiepreventie. Met een team van vier enthousiastelingen werkten we dat plan uit. Ik had nooit verwacht dat het zo groot zou worden…”

Het idee om één school te benaderen groeide uit tot het besluit om bij alle 112 basisscholen in het verzorgingsgebied gratis zonnebrandcrème uit te delen. Coby Kovács is programmamanager voor o.a. VieCuri: “De raad van bestuur was direct enthousiast. Zeker als we het samen met partners konden oppakken.” Het lijntje met VGZ, de grootste verzekeraar in de regio Noord-Limburg, werd gelegd. En ook de gemeenten droegen financieel bij. “Maar ook als ze niet hadden meegedaan, hadden wij deze voortrekkersrol gepakt. We geloofden in het plan. Het paste perfect bij onze strategie om gezondheid centraal te stellen in plaats van ziekte. Als je ergens in gelooft, dan is het soms goed om ‘gewoon te beginnen’. We merkten in dit proces; als het succesvol is, wil uiteindelijk iedereen meedoen. Een mooie les bij innovatieprojecten!”

‘Bescherming tegen de zon is de belangrijkste manier om huidkanker te voorkomen’

“Onze focus lag bij basisschoolkinderen,” vertelt communicatieadviseur Liset Spreuwenberg. “Geen angst creëren voor de zon, maar er wijs mee om leren gaan. We zeiden steeds: de zomer is een heerlijke tijd voor kinderen om lekker buiten te spelen. Geniet van de zon! Maar, pas op voor verbranden. Kinderen beschermen tegen de zon is de allerbelangrijkste manier om huidkanker op latere leeftijd te voorkomen. Daarom starten wij deze campagne.” VieCuri deed meer dan het uitdelen van zonnebrandcrème. “We hadden contact met het KWF. Zij bieden een fantastisch lespakket over zonbescherming voor de basisscholen aan. Die combinatie maakte dat we met een heel compleet aanbod de basisscholen konden benaderen.”

Van NOS Jeugdjournaal naar internationale pers

Op 7 juni startte de zonnebrandcrème-campagne bij 112 basisscholen in het verzorgingsgebied van VieCuri locatie Venray. Basisschool De Groenling in Panningen kreeg de primeur. “Het NOS Jeugdjournaal was bij onze lancering aanwezig. Daarmee was de campagne in principe al een succes. We bereikten hiermee immers onze hoofddoelgroep,” aldus Spreuwenberg.

“Ons geluk was dat precies in deze week de zon volop ging schijnen. Heel Europa ging een hittegolf tegemoet. Dat was een katalysator voor de media-aandacht. We hadden niet durven dromen dat de complete internationale pers interesse zou tonen.”

’95 procent van de scholen wil volgend jaar weer meedoen’

Het uitdelen van zonnebrandcrème en een lespakket, werkt dat nu echt om gedrag te veranderen? “Natuurlijk heeft een blijvende gedragsverandering een langere adem nodig. Maar uit de evaluatie blijkt dat de eerste aanzet is gemaakt”, vertelt Teddie Gorissen, projectleider Gezondheid bij VieCuri. “De helft van de scholen geeft aan dat er nu meer bewustwording is onder leerlingen én ouders. Men smeert zich vaker in dan voorheen. Zoekt vaker de schaduw op en draagt meer beschermende kleding. Bijvoorbeeld een zonnebril of petje. Ook geeft ruim 70 procent aan dat het lesmateriaal bruikbaar is in de klas. En 52% zet dit ook daadwerkelijk in. Het mooie nieuws voor de toekomst is dat 95 procent van de scholen aangeeft volgend jaar opnieuw aandacht te willen besteden aan de zonnebrandcrème – campagne. We denken na of we die interesse volgend jaar een extra boost kunnen geven. Bijvoorbeeld via gastlessen verzorgd door het ziekenhuis.”

Kliederboel voorkomen

Is er alleen maar lof? Gorissen: “Er zijn ook verbeterpunten. Het belangrijkste logistieke verbeterpunt is om eerder te beginnen met de campagne, bijvoorbeeld vanaf maart. Scholen moeten de campagne inpassen in hun lesprogramma. En het einde van het schooljaar is al een drukke periode. Bovendien schijnt de zon in het voorjaar ook al. Verder hadden diverse scholen behoefte aan lekbakjes onder de dispenser om een kliederboel van lekkende zonnebrandcrème te voorkomen. Een heel praktisch verbeterpunt. Dus als het ontbreken van zo’n bakje een school tegenhoudt om een dispenser op te hangen, dan regelen wij dat er zo’n bakje komt!”

Onderdeel van dagelijkse routine

Het smeren van zonnebrandcrème zou net als tandenpoetsen en handen wassen onderdeel moeten zijn van de dagelijkse routine van burgers. Hoe lang duurt het voordat dit gedrag is ingesleten? Van Poppelen: “In Australië begon in de jaren ’80 de ‘Slip, Slap, Slop, Wrap’-campagne. Deze slogan is te vergelijken met wat we in Nederland ‘Smeren, Kleren, Weren’ noemen.”

In Australië komt inmiddels aantoonbaar minder huidkanker voor bij de jonge generatie. “De campagne van VieCuri is nog lang niet te vergelijken met hoe groot de campagne in Australië is. Maar je kunt ergens starten, zoals wij deden. En dat dit leidt tot steeds meer navolging, merken we aan de belangstelling voor onze campagne. En dat zien we terug in het straatbeeld.”

Meedoen

Wij delen onze aanpak graag om samen huidkanker te voorkomen! Welke gemeenten, ziekenhuizen en zorgverzekeraars willen met ons de stap nemen? Mail naar zonnebrandcreme@viecuri.nl