Artikel bewaren

U heeft een account nodig om artikelen in uw profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties1

Geneesmiddeleninkoop: samenspel tussen arts, apotheker en inkoper

Mark van Dorresteijn
Ziekenhuizen zijn druk doende om de zorg efficiënter te laten verlopen. Er zijn de afgelopen periode al veel kosten bespaard in de facilitaire hoek. Daardoor ligt de focus nu meer op de medische productgroepen.
Geneesmiddeleninkoop: samenspel tussen arts

Qua waarde zijn de geneesmiddelen vaak de grootste medische productgroep. Ze nemen gemiddeld 18 tot 20 procent van de uitgaven van een ziekenhuis in beslag. Afhankelijk van de grootte van het ziekenhuis geeft een ziekenhuis jaarlijks tussen de 2,5 en 50 miljoen euro aan geneesmiddelen uit. Kenmerkend voor deze productgroep is de driehoeksverhouding tussen de voorschrijvende arts, de verstrekkende ziekenhuisapotheker en het bedrijfseconomische belang van het ziekenhuis, veelal vertegenwoordigd door inkopers. Hoe kunnen zij gezamenlijk de kosten beheersen zonder dat dit ten koste gaat van de kwaliteit van de zorg?

Coppa vroeg een aantal inkoopmanagers naar hun ervaringen. Uit de gesprekken blijkt dat de relaties in de driehoek ziekenhuisapotheker-arts-inkoper steeds sterker worden en dat de manier waarop geneesmiddelen worden ingekocht, per ziekenhuis nogal verschilt.

Toegevoegde waarde

“De apotheek is voor inkoop nog een onontgonnen gebied”, vertelt Marieke van Meygaarden-Bras, hoofd Inkoop en Logistiek bij het Leidse Diaconessenhuis (314 bedden). “De inkoop van geneesmiddelen loopt nog volledig buiten de inkoopafdeling om. Toch is er al een stap gezet. Ik ben met de ziekenhuisapotheker in gesprek om te bekijken op welk vlak Inkoop en Logistiek de apotheek kan ondersteunen. Zo bleken we infuusvloeistoffen via inkoop én via de apotheek in te kopen. Nadat we de voorwaarden bekeken hadden, kwamen we tot de conclusie dat we het pakket beter in zijn geheel bij inkoop konden onderbrengen. Op deze wijze kunnen wij taken overnemen die niet tot de core business van de apotheek behoren en tonen we onze toegevoegde waarde, zonder dat we bedreigend overkomen. Want in het Leidse zijn we toch een beetje van de behoudende stempel: veranderingen worden hier altijd kritisch bekeken.”

Inkooptechnisch commentaar

Voor de samenwerkingsrelatie hoeft het niet veel uit te maken of een ziekenhuisapotheek een maatschap is of dat de ziekenhuisapotheker in loondienst werkt. Bij Zorggroep Leveste-Middenveld (Scheperziekenhuis, 381 bedden) is de ziekenhuisapotheker in loondienst, vertelt Thea Schaap, hoofd inkoop. “Maar dat betekent niet dat hij zich van alles laat opleggen. Wij kijken mee vanuit de inkooprol. Momenteel nemen we de niet-geneesmiddelencontracten onder de loep. Ook hebben we het bestaande groothandelscontract voorzien van inkooptechnisch commentaar, dit als voorbereiding op een toekomstige tender. Ik ben ervan overtuigd dat als je mensen stapje voor stapje je toegevoegde waarde laat zien, ze vanzelf naar je toekomen.”

Interne drive de belangrijkste factor

“Misschien wel de belangrijkste factor om samen verder te komen, is de interne drive van de apotheker”, meent Petri Heitkönig, hoofd tactische inkoop bij het Nijmeegse Canisius Wilhelmina ziekenhuis (650 bedden). “Binnen de apotheek is één ziekenhuisapotheker verantwoordelijk voor de inkoop van geneesmiddelen. Zij heeft ervoor gekozen om het contract met de farmaceutische groothandel niet zomaar te verlengen. Haar insteek is om de dienstverlening te verbeteren, die van ons om het proces te begeleiden en daarvoor de juiste partner te selecteren. Zij heeft het initiatief genomen om deze klus samen met inkoop te klaren. Dit heeft geleid tot een concreet en meetbaar programma van eisen. Eind november 2009 hebben we het nieuwe contract afgesloten. Tekenend voor de samenwerking is dat er in de overeenkomst voldoende randvoorwaarden zitten om de samenwerking gedurende de looptijd van de overeenkomst te optimaliseren om zo de puntjes op de ‘i’ te zetten.”

Bindende afspraken

“Orbis moet alle zeilen bijzetten om de reorganisatie en de nieuwbouw te kunnen financieren. We worden geconfronteerd met financiële taakstellingen over de hele linie. Dit moet op korte termijn leiden tot 20 procent lagere exploitatiekosten. Dit is nodig om de continuïteit van ons ziekenhuis veilig te stellen”, vertelt Eric Vos, manager inkoop bij het Orbis Medisch en Zorgconcern (425 ziekenhuisbedden). “Deze nood is inkooptechnisch een deugd: inkopen kan geen ‘hobby’ meer zijn. Dit komt onder andere tot uitdrukking in het werken met een medisch inkoopteam (MIT) waarin specialisten, inkopers en andere belanghebbenden vertegenwoordigd zijn en bindende afspraken maken over assortimenten, condities en randvoorwaarden. Doel hiervan is om ons assortiment te standaardiseren en de beste spullen te krijgen voor de laagste kosten. Onze raad van bestuur zit er bovenop en faciliteert inkoop om dit doel concernbreed te realiseren.”

Meer openheid

Van oudsher neemt de apotheek nog steeds een bijzondere positie in op inkoopgebied”, vertelt Nicole Philips, afdelingsmanager material management bij het Atrium MC (718 bedden over drie locaties). “Ik heb het afgelopen jaar meer openheid ervaren dan de jaren ervoor. We worden nu gevraagd als er problemen zijn en krijgen inzicht in de gemaakte afspraken. Zo hebben we onze apotheker bijvoorbeeld ondersteund bij het invullen van het programma van eisen voor de aanvraag van Meander (intra- en extramurale zorg in hetzelfde verzorgingsgebied als Atrium MC). De ziekenhuisapotheek beheert echter zijn eigen voorraad en verzorgt de eigen doorbelastingen naar de gebruikers. Doordat dit niet gebeurt in het inkoopsysteem is het voor ons moeilijk om met hen mee te denken hoe de logistiek hiervan kan verbeteren en de kosten voor het ziekenhuis omlaag kan brengen.”

Streven naar integrale aanpak

“Ik ben van mening dat we het geld niet zozeer bij de farmaceutische groothandel moeten halen, maar bij de industrie”, stelt Roy van Dijk, hoofd stafdienst inkoop van het academisch ziekenhuis Maastricht (715 bedden). “Door middel van het sponsoren van onderzoek kan een vakgroep langere tijd ondersteund worden. En dat is weer bevorderlijk voor de wetenschappelijke vooruitgang.” Op de vraag of de Maastrichtse inkopers ook betrokken worden bij het inkopen van geneesmiddelen, antwoordt Van Dijk: “Het hele ziekenhuis voelt de druk van het besparingsprogramma dat door de raad van bestuur is vastgesteld. Bij de apotheek zou het best wat transparanter kunnen. We hebben de ziekenhuisapotheker met de contrastmiddelen al laten zien dat concurrentiestelling een besparing van 30 procent heeft opgeleverd. Maar ik ga niet dwingen, ik streef naar een integrale aanpak gebaseerd op samenwerking.”

Tijd nog niet rijp voor RVE

“Wij zijn een ondernemend ziekenhuis,” vertelt Frans Smits, hoofd inkoop en logistiek bij de IJsselmeerziekenhuizen in Flevoland (360 bedden), onderdeel van de MC Groep. “Als commercieel ziekenhuis werken we met resultaatverantwoordelijke eenheden (RVE). We sturen niet op budget, maar gebruiken financiële instrumenten als solvabiliteit, liquiditeit en cashflow zonder hierbij de kwaliteit uit het oog te verliezen. We kennen geen consensusmodel: er is hier maar één baas. Dat geeft rust en stabiliteit. De apotheek is op dit moment nog geen RVE omdat daar de tijd nog niet rijp voor is. Wel is onze ziekenhuisapotheker hoofd van de medische staf. In deze rol is hij in staat om de handen op elkaar te krijgen voor het elektronisch voorschrijfsysteem voor geneesmiddelen. En dat werpt zijn vruchten af bij het standaardiseren van ons geneesmiddelenassortiment.”

Door: Bas Bouwman en Rutger Hondelink. Hondelink was consultant bij Coppa en is nu senior inkoper bij Zorgservice XL. Bouwman is partner bij Coppa. Hij publiceert regelmatig blogs op www.basbouwman.nl over onder andere inkoop en logistiek in de zorg.

1 REACTIE

  1. Je ziet het al jaren in de auto-industrie. Samenwerken en zaken anders laten produceren tegen lagere kosten. Door de financiele crisis zie je steeds meer fabrikanten gezamenlijk inkopen en de eigen technologie verkopen , drukken de kosten.

Geef uw reactie

Om te kunnen reageren moet u ingelogd zijn. Heeft u nog geen account, maak dan hieronder een account aan. Lees ook de spelregels.