Waar gaan de meldingen over?
‘Het grootste deel van de meldingen gaat over onnodige zorg, te dure zorg, niet-passende zorg, dubbele diagnostiek, slechte samenwerking en coördinatie, te veel administratieve rompslomp, gebrekkige informatie-uitwisseling en slechte bedrijfsvoering. We zien grote variatie in de meldingen. Soms komen ze van mensen die een vervelende ervaring hebben gehad. We krijgen ook heel constructieve meldingen, compleet met de oplossing erbij.’
Wat doen jullie met de meldingen?
‘We brengen in kaart van wie de meldingen komen. Als het gaat om onnodige zorg, dan blijkt dat zowel zorgverleners als patiënten daarover klagen. Meldingen van te dure zorg zijn voor 20 procent afkomstig van zorgverleners. Bij dubbele diagnostiek is dat 16 procent en bij niet-passende zorg zelfs 54 procent. Daarna bepalen we welke meldingen kansrijk zijn om aan te pakken. Voordat we actie ondernemen, gaan we eerst na of er al niet iemand mee bezig is. In de stuurgroep zijn alle brancheorganisaties betrokken. Die is dus heel breed van opzet. Zorgverleners, zorgverzekeraars, patiëntenorganisaties, huisartsen, medisch specialisten, wetenschappers, iedereen praat mee. Samen hebben we als uitgangspunt gekozen dat we geen dingen dubbel gaan doen. De Orde van Medisch Specialisten is bijvoorbeeld al intensief bezig met studies naar de effectiviteit van behandelingen. Dat gaan wij dus niet opnieuw initiëren.’
Kunt u voorbeelden geven?
‘Neem de dubbele diagnostiek. Daarover hebben we zo’n 400 meldingen gekregen. Eén melding repte over een huisarts die een patiënt doorstuurde naar het ziekenhuis voor onderzoek van bloed en foto en een echo. Vervolgens werd de patiënt verwezen naar een medisch specialist. Die liet dezelfde onderzoeken opnieuw doen. Terwijl die specialist in hetzelfde ziekenhuis werkte. We onderzoeken nu nader waar en wanneer die dubbele diagnostiek precies plaatsvindt. Nu is het zo dat er vaak een hele reeks onderzoeken automatisch wordt aangevraagd. Waar we naartoe willen is stepped care. Dat betekent dat je een onderzoek pas laat doen als dat echt nodig is.’
Moeten patiënten dan opnieuw terugkomen voor onderzoek?
‘Nee. Bij bloedonderzoek bijvoorbeeld is het bloed gewoon in het ziekenhuis. Wel is het zo dat het daardoor iets langer duurt. Maar is dat erg? Ik denk het niet. Nu gaan behandelingen vaak te snel. Patiënten krijgen niet meer de tijd om na te denken over de zin van behandelingen. Een ander onderdeel van de aanpak van dubbele diagnostiek betreft het bevorderen van kostenbewustzijn bij behandelaren. Medisch specialisten en artsen in opleiding moeten weten wat onderzoeken kosten en wat ze opleveren.’
‘Een ander voorbeeld is gepaste zorg in de laatste levensfase. Eén melding ging over een vader die terminaal was. Bij hem werd toch een nierbiopsie afgenomen. Dat betekende volgens de melder extra pijn door een onnodige ingreep. In de laatste levensfase worden er te veel en te vaak behandelingen ingezet of pillen voorgeschreven waarvan betwijfeld kan worden of die wenselijk zijn. Ouderen met diabetes krijgen vaak een hele trits pillen voorgeschreven om hun suikergehalte op peil te houden. Maar sluit dat wel aan bij wat die mensen echt willen? Misschien wil een patiënt wel heel graag zijn borrel blijven drinken en moet je de lat qua suikerspiegel wat minder hoog leggen. We moeten toe naar gezamenlijke besluitvorming, shared decision making (SDM) in vakjargon. Daarvoor moet er een diagnose-consult komen. Dat is een time-out tussen de diagnose en de behandeling. Patiënt en arts nemen de tijd om informatie in te winnen en zich te bezinnen. Bij sommige aandoeningen, zoals prostaatkanker, zou zo’n consult verplicht moeten zijn, omdat behandelopties zo uiteenlopen. Leidend moet zijn wat patiënten belangrijk vinden, wat past bij hun leven. Medisch specialisten denken vaak te weten wat patiënten willen. Ze zijn opgeleid om mensen beter te maken. Maar dat is niet houdbaar. Er komen steeds meer patiënten met een chronische ziekte. Artsen zullen zich steeds meer moeten leren opstellen als coach, om patiënten te leren met hun ziekte te leven.’
Hoeveel euro wordt er bespaard met het elimineren van verspilling?
‘Het draait niet primair om geld. Voor de deelnemers staat het kwaliteitsperspectief voorop, daarna de doelmatigheid. Het mooie is dat er brede consensus is bij alle veldpartijen dat we samen verantwoordelijk zijn voor kwalitatieve en doelmatige zorg en dat iedereen daarin zijn eigen verantwoordelijkheid heeft. Er ontstaat verdieping van kennis over diagnostiek en behandeling. En er wordt actie ondernomen om de zorg te verbeteren. De winst van dit meldpunt is dat iedereen, van mantelzorger en patiënt tot hulpverleners en verzekeraars, in gesprek is met elkaar en zijn ei kwijt kan.’
