Hogere tarieven voor zorgaanbieders in grote steden. Als wethouder Zorg, Jeugd en Onderwijs in Rotterdam maakte Hugo de Jonge zich er hard voor. Als nieuwe minister van VWS trekt hij die lijn door, laat hij weten in een interview met Zorgvisie na afloop van een symposium van het Zorgpact over de arbeidsmarkt in de zorg op 6 december in Amersfoort. Zorgaanbieders in de grote steden zitten bijvoorbeeld op aanzienlijk hogere kosten dan elders. De vastgoedprijzen in de grote steden liggen op een veel hoger niveau dan elders. Ook de krappere arbeidsmarkt in grote steden drijft de kosten op. Toch moeten zorgaanbieders in de langdurende zorg het in het hele land met hetzelfde Wlz-tarief doen.
Vindt u dat zorgaanbieders in grote steden hogere Wlz-tarieven zouden moeten krijgen?
‘Ik heb me altijd verbaasd dat de verschillen in vastgoedprijzen bij zorgaanbieders niet doorwerken in het Wlz-tarief. Die zijn in de ene regio echt anders dan in de andere regio. Ik vind het interessant om te kijken of we daar niet meer variatie in kunnen aanbrengen. Waar je ook woont, iedereen heeft recht op goede zorg en hogere vastgoedprijzen mogen daar dus geen afbreuk aan doen. Er zit ook een arbeidsmarktkant aan dit verhaal. In de ene regio is die competitiever dan in de andere. Het verdeelmodel van de overheid moet aansluiten bij hoe groot de opdracht voor zorgaanbieders is. We gaan onderzoeken hoe we het verschil in kostprijs kunnen verwerken in de Wlz-tariefstelling. Zoiets regel je niet heel snel.’
De ouderenzorg krijgt 2,1 miljard euro voor extra medewerkers. Is het niet jammer dat u dat geld straks niet kunt uitgeven omdat die mensen door de overspannen arbeidsmarkt niet te vinden zijn?
‘U bent wel heel erg somber. Maar ik begrijp uw punt. Als we doorgaan op de huidige weg, dan moet er in 2040 één op de vier medewerkers in de zorg werken. Dat gaat hem niet worden. Dat moet je ook niet willen, want dan wordt de zorg onbetaalbaar. We zullen de zorg echt anders moeten organiseren. Er zijn regionaal talloze goede initiatieven. Het zou wel goed zijn om die meer te bundelen, want je struikelt nu over projecten zonder dat er regionaal samenhang is. Op regionaal niveau zou er inzicht moeten zijn in wat de vervangingsvraag aan personeel precies is. Nu weten zorginstellingen dat veelal alleen op individueel niveau. Regionaal is er vaak geen match tussen wat zorgaanbieders nodig hebben aan medewerkers en de studenten die afstuderen aan de ROC’s. Onderwijsinstellingen moeten het lef hebben om te zeggen “drie op de tien studenten moeten we warm maken voor een zorgstudie”. Studenten moeten in een vroege fase begeleiding krijgen bij hun studiekeuze, zodat ze weten waarvoor ze kiezen. Het zou ook goed zijn als ze meer doen aan uitval van studenten, want die is behoorlijk groot.’
Alle studenten willen in ziekenhuizen werken. Andere sectoren hebben een imagoprobleem.
‘Het is heel belangrijk om jongeren enthousiast te maken voor alle zorgsectoren. De zorgsector zal duidelijker moeten maken hoe mooi en betekenisvol werken in de zorg is. Het vraagt ook om goed werkgeverschap. Werkgevers moeten perspectief bieden op aantrekkelijke loopbanen. Met kleine contracten en nul-urencontracten gaat het niet lukken om goede mensen vast te houden.’
Het kabinet stelt in vier jaar 330 miljoen euro beschikbaar voor de arbeidsmarktproblematiek in de zorg. Komt er nog extra geld beschikbaar?
‘Geld is niet het probleem. Naast de 330 miljoen voor arbeidsmarkt, krijgen verpleeghuizen ook nog eens 2,1 miljard euro om extra mensen te werven. Er is zat geld beschikbaar in de zorg.’
Hoe kunt u voorkomen dat zorgaanbieders het extra geld voor meer personeel gaan gebruiken voor andere zaken, zoals de exploitatie van gebouwen?
‘Het is aan zorgkantoren om scherp op een goede besteding van de middelen te letten bij de zorginkoop.’
Fijn dat de minister aandacht heeft voor de personele tekorten in de zorg. Hopelijk werk de minister ook mee aan emago verbetering, door de aandacht voor de zorg niet alleen van financiele aard te laten zijn. In Nederland stellen we helaas niet het welzijn en de zorg aan mensen centraal, maar de Euro! De euro is slechts een middel om een doel te bereiken, niet het doel. Politiek Den Haag heeft helaas alleen oog voor de financien. In mijn ogen kunnen we de zorg verbeteren door het welzijn van mensen centraal te stellen, en niet de gezondheid. Met daarnaast een verandering in het perverse financieringssysteem dat productie gericht is en fraude en onnodige onderzoeken in de hand werkt. Tachtig procent van de mensen hebben een chronische aandoening waarbij welzijn een veel grotere rol speelt dan genezing. Welzijn vraagt om een andere benadering dan alleen gerichtheid op gezondheid, en wegen opent die effectiever zijn dan medicatie en onderzoeken. Dit vraagt on een omslag in denken, en in eerste instantie meer tijd met en voor de zorgvrager.