Zij lanceren hun Visie digitalisering huisartsenzorg 2019-2022. LHV-bestuurslid Carin Littooij: ‘Er komt een hele wereld aan devices op ons af die data genereren. Denk bijvoorbeeld aan metingen via je smartwatch. Ict is de toekomst, we hebben het nodig’.

Visie digitalisering huisartsenzorg 2019-2022

De visie is opgesteld door de Landelijke Huisartsen Vereniging, het Nederlands Huisartsen Genootschap en Ineen, de belangenbehartiger van de georganiseerde eerste lijn. De “Visie digitalisering huisartsenzorg 2019-2022” maakt duidelijk dat er een passende, toekomstgerichte data-infrastructuur nodig is om de huisartsenzorg te steunen. Ineen-bestuurder Maarten Klomp: ‘Individuele huisartsen vinden dat het best goed gaat met de digitalisering. Maar als je het probleem beschouwt in de context van een veranderende wereld, moet er nog heel veel gebeuren. De sense of urgency wordt onvoldoende gevoeld. Het is aan ons als bestuurders om die urgentie over te brengen en te vertalen in verstandig beleid.’

Ict in de huisartsenpraktijk

De visie is uitgewerkt in een roadmap met bijbehorende trajecten die zijn gegroepeerd in drie domeinen: Patiënten en zelf-management ; Huisartsenzorg- en praktijkvoering; en Multidisciplinaire en regionale samenwerking. Hier past de nodige uitleg bij, vertelt Littooij: ‘Ict is lastig te verbeelden. Het moet er zijn, maar wat er voor nodig is, is ondoorzichtig. Voor een individuele huisarts is het te ingewikkeld om overzicht te houden op wat hij of zij nodig heeft in de praktijk en om dat vervolgens ook te krijgen. Huisartsen zijn ook te druk met patiëntenzorg. Daarom gaan wij namens hen aan de slag.’

Financiering

Het helpt dat er geld beschikbaar is gesteld voor ict in het hoofdlijnenakkoord voor de huisartsen. In totaal is er ruim 125 miljoen euro uitgetrokken, waarvan 75 miljoen euro gaat naar het project OPEN en het resterende bedrag naar verbetering van de infrastructuur. Over de precieze verdeling hiervan moeten nog afspraken worden gemaakt.

Connectiviteit

Uit onderzoek door Nictiz blijkt dat er in de huisartsenzorg met minstens 17 verschillende elektronische patiëntendossiers wordt gewerkt. Er zijn negen huisartsen informatiesystemen (HIS), vijf ketenzorg informatiesystemen (KIS) voor chronische zorg en drie informatiesystemen voor de avond/nacht en weekendzorg op de huisartsenposten (HAPIS). De huisartsen hebben jaren geleden eens geprobeerd tot een systeem te komen en dat is mislukt. Tegenwoordig vindt men dat ook niet wenselijk. Littooij: ‘Als je te weinig systemen hebt, kun je er misschien niet alles mee. We hebben gezegd: we weten niet het ideale aantal systemen, maar we kunnen wel formuleren aan welke basiseisen ze moeten voldoen.’

Standaarden

Alle gebruikte systemen moeten met elkaar kunnen samenwerken. Dat stelt eisen aan standaardisatie en koppelingen. Klomp: ‘Wij willen zorgen dat dat goed komt. In ons project XIS stellen wij toetsbare eisen op aan de leveranciers. Die eisen hebben te maken met functionaliteit, maar ook met veiligheid en zeker ook interoperabiliteit.’

Huisartsenzorg

In het opstellen van deze basiseisen, speelt het NHG een cruciale rol. Zorginhoudelijk heeft het NHG al vele standaarden ontwikkeld. Nu komen er ook standaarden voor ict en huisartsenzorg. Bestuurder Rob Dijkstra: ‘Wij beschrijven waaraan een systeem moet voldoen: hoe noteer je wat, op welke manier in je systeem zodat de informatie herkenbaar en uitwisselbaar is.’ NHG werkt daarbij samen met het Nictiz.

Nictiz maakt de ict-standaarden in de zorg, het NHG maakt het zogenoemde HISreferentiemodel. Dijkstra: ‘In feite zijn het standaarden die de huisartsen nooit zien. Het model is vooral bedoeld voor de ontwikkelaars van de informatiesystemen. Het is een soort onderwateractiviteit, die cruciaal is voor leveranciers.’

Regionale samenwerking

LHV, InEen en NHG pleiten ervoor om op regionaal niveau de krachten te bundelen. Ict-ers moeten de huisartsen daar bij gaan helpen. Klomp: ‘Dit is een grote stap voor huisartsen die gewend zijn hun eigen bedrijfsvoering te doen. Maar als branche kom je daar niet verder mee. Krachtenbundeling geeft de mogelijkheid om samen in te kopen en positioneert een samenwerkingsverband beter ten opzicht van zorgverzekeraars, ziekenhuizen en andere partners.’ Klomp denkt dat de reeds bestaande regionale organisaties hier een grote rol in kunnen spelen. Op een aantal plaatsen gebeurt dat al.

OPEN

In 2020 moet iedereen in Nederland zijn eigen medische gegevens online kunnen inzien. Daarom werkt de hele zorg momenteel hard aan het openstellen van hun patiëntinformatiesystemen. Ziekenhuizen zijn al wat verder, daar heet het project VIPP (Versnellingsprogramma informatie-uitwisseling patiënt en professional). De huisartsen starten nu met een vergelijkbaar project, genaamd: OPEN (Online Patiëntinzage in de Eerstelijnszorg in Nederland). Doel is dat alle 5000 huisartsenpraktijken in 2020 in staat zijn hun medische gegevens te delen met hun patiënten. Dijkstra: ‘Dit biedt ons de kans om voor goede aansluiting te zorgen met de gegevens van de patiënt in zijn persoonsgerichte omgeving. Belangrijk is om deze patiëntgevens op een juiste en betrouwbare manier te verwerken, zodat ze betekenis hebben in het patiëntcontact. Stel een patiënt slaat zijn eigen bloeddrukmetingen op in zijn pgo. Dan kunnen we afspreken dat de gemiddelde waarde van de metingen in de afgelopen maand inloopt in het HIS. Daarmee is de huisarts meteen geïnformeerd tijdens het consult.’

Ingebed in praktijkvoering

OPEN is niet alleen maar technisch ingestoken. Inbedding in de praktijkvoering is een belangrijk onderdeel en daarnaast moet  over onderwerpen als privacy en beroepsgeheim goed worden nagedacht, zegt Littooij: ‘Wat ik spannend vind: Hoe gaan we om met het beroepsgeheim? Patiënten worden nu soms al oneigenlijk onder druk gezet om hun medische gegevens te delen. Bijvoorbeeld bij een aanvraag in de Wmo, of door advocaten voor het gebruik in juridische procedures.’

Technologie-antenne

De Visie blikt ook vooruit op het gebruik van artificial intelligence en machine learning die de huisarts kunnen ondersteunen. Daar moet een soort antenne voor komen ten behoeve voor de achterban. Zo ver is het nog niet. Het NHG helpt met de ontwikkeling van NHG-doc, dat gegevens uit het HIS combineert met de NHG-standaarden. Dijkstra: ‘Stel iemand met suikerziekte is al een jaar niet op controle geweest en komt dan met een verstuikte enkel bij de huisarts. Het systeem geeft dan meteen een signaal dat er weer een controle diabetes nodig is en combineert daarmee dus patiëntgegevens uit het HIS met de richtlijn.

Zorgverzekeraars

Zorgverzekeraars worden nadrukkelijk betrokken bij de plannen. Zorgverzekeraars doen mee met de ontwikkeling van toetsbare eisen in het project XIS. Ze worden ook betrokken bij de ontwikkeling van regionale samenwerking. Zorgverzekeraars kunnen bevorderen dat er mankracht komt op ict-gebied en compensatie bieden voor desinvestering bij gezamenlijke regionale HIS keuze. Klomp: ‘Huisartsenzorg is een belangrijke branche en relatief niet duur. Als de huisarts een goede filter kan vormen naar duurdere zorg, is dat in het algemeen belang. Iedereen heeft baat bij krachtige huisartsenzorg. Daar hoort een krachtige regionale organisatie en infrastructuur bij.’

Informatieberaad Zorg

LHV, NHG en InEen vertegenwoordigen de huisartsen in het Informatieberaad Zorg.

LHV

De Landelijke Huisartsen Vereniging behartigt de belangen van ruim 12.000 leden (huisartsen en huisartsen in opleiding) in Nederland. Daarnaast biedt zij haar leden ondersteuning op allerlei aspecten van het dagelijks werk in de huisartsenzorg.

NHG

Het Nederlands Huisartsen Genootschap is de wetenschappelijke vereniging van huisartsen en heeft als doel een wetenschappelijk verantwoorde beroepsuitoefening door de huisarts te bevorderen. Door vertaling van wetenschap in richtlijnen voor de huisartsenpraktijk draagt het NHG bij aan de professionalisering van de beroepsgroep.

InEen

InEeen behartigt de belangen van gezondheidscentra, huisartsenposten, zorggroepen, eerstelijns diagnostische centra, regionale ondersteuningsstructuren.