Door Kees Ahaus en Nikki Damen
Veerkracht wordt gevraagd op het niveau van het zorgsysteem, de organisatie, het team en het individu. Het is een capaciteit, een vermogen. Saulnier et al. (2021, p. 1) stellen op systeemniveau: “The capacity of a system to absorb, adapt or transform in order to maintain essential functions when faced with shocks and stresses”. Het absorberen, aanpassen en transformeren bij uitdagingen zoals de coronacrisis betekent dat verandering inherent is bij veerkracht; het systeem, de organisatie, het team en individu toont even kwetsbaar te zijn en reageert hierop. Terugveren en terugkeren naar normaal is niet genoeg, we verwachten bij resilience het steeds aanpassen en leren van het emergente zodat kan worden toegegroeid naar een nieuw normaal.
We lopen even kort langs de bijdragen in deze special.
De veerkrachtige professional
Een van de NFU-programma’s gaat over de veerkrachtige professional. De Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra hield een bijeenkomst over dit thema op 1 oktober 2021. Kees Ahaus en Bart Noort doen verslag over de inhoud van deze bijeenkomst. Wat is nodig voor bevlogen medewerkers, hoe kunnen de energiebronnen in het werk bijdragen aan bevlogenheid, moeten we naast de aandacht voor de veerkracht van het individu niet overgaan tot lokaal herontwerp van zorgprocessen? En wat zijn lopende initiatieven als het gaat om veerkracht en belastbaarheid?
Drie-vragen-methode
Annemarie de Vos en Cindy de Bot gaan in op de drie-vragen-methode die moet leiden tot vermindering van emotionele belasting van verpleegkundigen tijdens covid-19. Welke gebeurtenissen van de dag zijn je bijgebleven, hoe voel je je, en, heb je genoeg steun? Duidelijk wordt hoe zwaar en belastend de fysieke en psychische omstandigheden van de pandemie waren. Focusgroepen gaven inzicht in de werkzaamheid en de meerwaarde van de drie vragen-methode.
Fit door de nacht
Claire van der Weegen, adviseur bij het Elisabeth-TweeSteden ziekenhuis (ETZ), gaat in op Fit door de Nacht, een initiatief van ETZ voor het faciliteren van gezond gedrag tijdens de nacht. Het project draagt bij aan het bewustzijn van het belang van een powernap faciliteit en een gezonde maaltijd. Veel zorgpersoneel wil goed voor anderen zorgen, maar het is van groot belang dat ze ook voor zichzelf zorgen. Het project draait inmiddels als pilot op verschillende afdelingen.
Werkbalans bij waardegedreven zorg
Waardegedreven zorg, de benadering die meer waarde voor de patiënt beoogt, is op Qruxx en in KiZ het onderwerp van veel artikelen. Maar wat betekent die nieuwe benadering voor de werkbeleving en welzijn van de zorgprofessional? Op dat onderwerp promoveerde Veerle van Engen. Zij publiceerde recent een systematic review van de literatuur en heeft over deze review een bijdrage voor KiZ geschreven. Wat wordt vanuit de benadering verwacht van de zorgprofessional? Wat zijn stressoren bij het vormgeven van waardegedreven zorgen wat zijn ook vooral de positieve energiebronnen die deze benadering aan het werk geeft? Zij zet deze op een rijtje.
Internationale lessen van corona voor de langdurige zorg
Ten slotte schrijven Henk Nies, Monique Bressers, Noëlle Sant en Elsbeth Zielman over internationale lessen van corona voor de langdurige zorg. De verpleeghuizen werden hard getroffen, het tekort aan hulpmiddelen was voelbaar, het ontzeggen van bezoek was lastig te accepteren en nieuwe uitdagingen dienden zich aan door varianten van het virus en door het vaccineren. De auteurswerken in hun artikel vijf lessen uit op basis van een internationale vergelijking.
Referentie
Saulnier DD, Blanchet K, Canila C, et al. A health systems resilience research agenda: moving from concept to practice. BMJ Global Health 2021;6:e006779.
