Zo komt er op 24 januari een eind aan een half jaar lang onderhandelen tussen huisartsenorganisaties over de voorwaarden voor deelname aan het Integraal Zorg Akkoord. Het blijft spannend, want: stemmen voor het IZA betekent dat het behaalde resultaat staat, maar dat een behoorlijk aantal andere punten nog verder zal moeten worden uitgewerkt. Stemmen tegen het IZA om straks betere afspraken af te dwingen, kan ertoe leiden dat zorgverzekeraars de behaalde afspraken inzake Meer Tijd voor de Patiënt terzijde schuiven en aan tarieven gaan sleutelen.

Peiling

De LHV heeft een peiling gehouden onder de 1066 huisartsen die een van de twee webinars volgden op 12 en 17 januari. Op basis daarvan zegt 65 procent voor het IZA te stemmen, 18 procent tegen en 13 procent weet het niet. Intussen zijn er op LinkedEn en andere sociale media verhitte discussies gevoerd door veel tegenstanders van het IZA. De uitkomst van de stemming door leden van de LHV op 16 september was ‘Nee, tenzij’. Het bestuur van de LHV zegt intussen op twee punten al belangrijke successen te hebben binnen gehaald en is voor ondertekening. De rest van de afspraken zal concreet moeten worden gemaakt na ondertekening. Mochten de afspraken in de praktijk niet uitwerken zoals bedoeld, dan ‘laten de huisartsen weer van zich horen’.

IZA

Het ‘Nee, tenzij’ werd vooral ingegeven door wantrouwen jegens de zorgverzekeraars over het nakomen van gemaakte afspraken. De positie van zorgverzekeraars zou te dominant zijn en huisartsen eisten garanties dat zorgverzekeraars geen geld meer op de plank zouden laten liggen. De afgelopen jaren is een deel van het huisartsenbudget niet uitgegeven, onder andere door te strenge voorwaarden die zorgverzekeraars stelden. Zelfs minister Ernst Kuipers moest er aan te pas komen om de huisartsen over te halen, wat hij probeerde in een reeks bezoeken aan de LHV-regio’s.

Eisen huisartsen

Belangrijkste punten voor de huisartsen waren Meer tijd voor de Patiënt en de verdeling van de avond-, nacht- en weekenddiensten. De invoering van MTVDP zou volgens berekeningen van de huisartsen 340 miljoen per jaar moeten kosten en deel moeten uitmaken van de basishuisartsenzorg.

In het najaar van 2022 lieten de zorgverzekeraars weten dat zij MTVDP voor iedere huisarts beschikbaar zouden stellen, over een periode van vier jaar. Voorzitter Dirk Jan van den Berg van Zorgverzekeraars Nederland vertelde in een interview met Zorgvisie dat de zorgverzekeraars gewoon zouden beginnen aan MTVP, ondanks het feit dat de LHV nog niet had getekend voor het IZA, met het vertrouwen dat het Nee, tenzij zou veranderen in een ‘Ja’.

Vlak voor de Ledenvergadering op 15 december lieten de zorgverzekeraars weten akkoord te zijn met de eisen van de huisartsen: 100 procent tarief vanaf de start van MTVDP en alle huisartsen kunnen uiterlijk 1 januari 2024 deelnemen. Eis van de zorgverzekeraars is wel dat de LHV het IZA ondertekent.

De NZa verhoogde in november de maximumtarieven voor de ANW-diensten met gemiddeld 32 procent. Zorgverzekeraars zullen met de huisartsen bespreken of het maximumtarief in hun geval ‘passend’ is. Daarbij zal ook de betaalbaarheid van de zorg een rol spelen.

Ggz

Huisartsen zijn in het IZA mede verantwoordelijk voor gemaakte afspraken om de wachtlijsten terug te dringen, zoals een vermindering in het aantal verwijzingen van 50.000. In het IZA staan geen afspraken met zorgverzekeraars over hun zorginkoopplicht, zo stellen advocaten. De LHV zegt dat door verwijzing van patiënten naar het sociale domein, hopelijk minder vaak op het spreekuur bij de huisarts zullen komen en dat ook mentale gezondheidscentra zorg van de huisarts gaan overnemen.

Juridisch

Zowel de LHV als het collectief De Bevlogen Huisartsen hebben advies ingewonnen over de juridische status van het IZA. Partners van advocatenkantoren Maverick en Groene Wegen, dat op verzoek van De Bevlogen Huisartsen het IZA bestudeerde, waarschuwt dat huisartsen in het IZA medeverantwoordelijk worden voor overschrijdingen van andere zorgaanbieders en dat overschrijdingen van het macro budget van de zorg zo ten koste kunnen gaan van het budget huisartsenzorg. Ook zouden afspraken in het IZA niet afdwingbaar zijn. Advocatenkantoor AKD stelt dat er op belangrijke onderwerpen wel sprake is van afdwingbaarheid, al kan de escalatieprocedure wel wat concreter. De advocaten van AKD lezen niet uit het IZA dat overschrijdingen in één individuele sector ook op andere sectoren kunnen worden verhaald. Ze wijzen wel op een onzekerheid: VWS wil het IZA halverwege de looptijd evalueren, en mogelijk de afgesproken groeiruimte per sector aanpassen.

Wat gebeurt er als de LHV niet tekent?

Op dit moment werpt eerstelijnsorganisatie InEen, die het IZA wel heeft ondertekend, zich op als spreekbuis namens de huisartsen. De LHV hamert er steeds op dat de huisartsen hun rol als gesprekspartner definitief verliezen als de leden het IZA verwerpen. De LHV laat weten: ‘De afspraken die de LHV binnen het kader van IZa heeft gemaakt krijgen in dat geval wel een andere uitwerking. Dat gaat in de regel betekenen dat er een ander tempo wordt gehanteerd op bijv. de landelijke afspraken MTVDP, de ANW-vergoedingen en ook de gelden die daarvoor gereserveerd zijn. Als we wel tekenen dan kunnen we ons beroepen op wat wij hebben geconcretiseerd en waar een inspanningsverplichting ligt bij verzekeraars.’

Kritische huisartsen, zoals de groep ‘Help de huisarts verzuipt’, zijn tegen ondertekening. Zij vinden de afspraken nog steeds te vaag en bovendien vrezen ze een karrevracht aan nieuwe eisen en administratie vanuit de kant van de zorgverzekeraars.