Aanleiding voor de Monitor Extramurale AWBZ-zorg vormen de afschaffing van de contracteerplicht en de invoering van regionale contracteerruimte in extramurale AWBZ in 2004. CTG/Zaio en CTZ constateren nu dat deze maatregelen onvoldoende hebben bijgedragen aan meer kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid. In algemene zin kennen zorgkantoren te weinig prikkels om zorg doelmatig in te kopen en worden aanbieders te weinig gestimuleerd om de beste kwaliteit tegen de scherpste prijs te leveren, stellen de onderzoekers. Zorgkantoren lijken in de praktijk gedwongen de lopende volumeafspraken te continueren.

Concentratie aan de aanbiederskant

In 2006 kregen aanbieders nog steeds automatisch negentig tot honderd procent van het een jaar eerder toegekende budget, ongeacht prestaties op het gebied van prijs en kwaliteit. Vanwege de hoge mate van concentratie aan aanbiederskant kunnen zorgkantoren nauwelijks om bepaalde aanbieders heen. Zorgkantoren kopen gemiddeld zeventig procent van de functies huishoudelijke verzorging en behandeling bij een of twee aanbieders. Daarnaast is de invloed van nieuwe toetreders zeer beperkt. Weliswaar proberen zorgkantoren concurrentie te stimuleren door het invoeren van aanbestedingsprocedures, het deel van de contracteerruimte dat via deze methode verdeeld wordt, is te beperkt om doelmatigheid en kwaliteit te bevorderen. Bovendien zijn de eisen die de zorgkantoren stellen ten aanzien van kwaliteit te procesgericht. Cliëntenraadpleging en kwaliteitscertificering kunnen weliswaar op instemming van CTG/Zaio rekenen, maar omdat zulke eisen niet uitkomstgericht zijn, is het effect op de geleverde kwaliteit niet meetbaar.

Ad hoc

CTG/Zaio en CTZ doen verschillende aanbevelingen om de marktwerking in de extramurale AWBZ te stimuleren. Rode draad hierbij is het verruimen van een risicodragende uitvoeringsstructuur. Het kabinet moet voorkomen dat de vernieuwingen een ad hoc-karater hebben. Teveel nieuwe regels kunnen leiden tot een onoverzichtelijk stelsel, waarbij de belangen van de cliënt niet centraal staan. Ook pleiten CTG/Zaio en CTZ voor een consequente koers: de minister van VWS moet geen convenanten afsluiten voor markten waarin prikkels tot marktwerking zijn ingevord. (ZorgVisie – Philip van de Poel)

Om het volledige rapport te downloaden, klik hier