‘De gehandicaptenzorg was aanvankelijk niet mijn eerste keus’, vertelt Ageeth Ouwehand, terugkijkend op haar loopbaan. Nadat ze als verpleegkundige werkte in het LUMC, raadde een kennis haar aan eens te denken aan een functie in de gehandicaptenzorg. ‘Het ziekenhuis was, zeker in die tijd, een redelijk gesloten bubbel. Ik wist niet veel van de gehandicaptenzorg en vroeg me af of het wel dynamisch genoeg was. Toen ik er ging werken, ging er een wereld voor me open!’

Carrière

Tussen toen en nu maakte Ouwehand flink carrière. Ze werkte in de gehandicaptenzorg als directeur van Middin, in de ouderenzorg als bestuurder bij Beweging 3.0 en was actief in de brancheverenigingen van beide sectoren. In het najaar van 2020 stapte ze weer over naar de gehandicaptenzorg als bestuurder van ’s Heeren Loo, met 14.000 cliënten, 17.000 medewerkers en 1.100 locaties de grootste zorgorganisatie in de sector.

Ze kent beide vakgebieden inmiddels dus door en door. Redacteur Sterre ten Houte de Lange vroeg haar in podcast Voorzorg beide zorgbranches met elkaar te vergelijken en contrasteren.

Ontwikkeling

‘De ouderenzorg heeft een enorme ontwikkeling doorgemaakt de afgelopen jaren. Door de decentralisatie en nieuwe wetgeving rond de Wlz en de Wmo. Er wordt nu veel meer zorg thuis gegeven’, vertelt Ouwehand. ‘Dat ging gepaard met een stevige bezuiniging. De EU merkte destijds op dat de ouderenzorg in Nederland heel duur was. Dat bracht die omwenteling teweeg. De kwaliteitsgelden, die daarna zijn toegekend, waren niet zozeer nieuw, maar meer een kleine correctie op die enorme bezuinigingsactie.’

Bescheiden

Die omwenteling is er niet geweest in de gehandicaptenzorg. Vandaar dat er geen kwaliteitsgelden in die branche zitten. ‘De gehandicaptenzorg kwam altijd redelijk uit met hun tarieven en budgetten.’

Maar Ouwehand constateert ook dat de gehandicaptenzorg bescheidener is dan de ouderenzorg. Wat zo z’n voordelen heeft, meent ze. ‘Bescheidenheid werpt soms ook vruchten af. Bijvoorbeeld in de relatie met VWS en de zorgverzekeraars. Door niet altijd haantje de voorste te zijn, maar problemen via bestuurlijke overleggen te regelen krijg je soms meer voor elkaar. Het is een andere strategie.’

Uitdagingen

Toch zijn er nu in de gehandicaptenzorg ook financiële tekorten. Er is een groeiende vraag, de zorgvragen worden complexer en er is een aanhoudend personeelstekort.

Vrijwilligers

Daarom zal Ouwehand komend jaar in discussie met de hele organisatie werken aan een nieuwe strategie. De basisvisie blijft, benadrukt ze: ‘Wij willen zorg dragen voor een goed leven van de cliënten.’ Maar de rollen van professionals, zorgverleners, vrijwilligers en familie zullen veranderen met het oog op de betaalbaarheid van de zorg.

Sociaal domein

‘Wat dat betreft kunnen we als zorg ontzettend veel leren van het sociaal domein’, denkt Ouwehand. ‘Daar zijn ze heel goed in het activeren van mensen en netwerken opbouwen tussen gewone burgers en mensen met een hulpvraag, zonder dat er altijd een professional nodig is. Op die manier kunnen zorgprofessionals zich focussen op datgeen waarvoor ze opgeleid zijn: professionele zorg verlenen. En kunnen vrijwilligers ondersteunen op het gebied van welzijn.’

Pensionado’s

Hierbij verwacht Ouwehand dat ouderen een belangrijke rol vervullen. De Raad voor Volksgezondheid & Samenleving, waar Ouwehand raadslid is, schreef het advies De derde levensfase; het geschenk van de eeuw. ‘We hebben over een paar jaar heel veel vitale, gepensioneerde ouderen. Onderzoek laat zien dat mensen na hun pensioen vaak eerst een tijdje hun draai moeten vinden, maar daarna graag een waardevolle bijdrage aan de samenleving willen leveren. Soms ook in de vorm van betaald werk. Als we dat faciliteren, door ervoor te zorgen dat ze geen gedoe krijgen met hun pensioen en toeslagen als ze iets bijverdienen, zijn die ouderen het geschenk van de eeuw.’

Corona

Tenslotte kijkt Ouwehand terug op twee jaar corona in de gehandicaptenzorg. Wat heeft ’s Heeren Loo daarvan geleerd? Ouwehand vertelt dat het heeft gezorgd voor een herevaluatie van de manier waarop ’s Heeren Loo zorgt voor een goed leven van de cliënten. En dat heeft grote impact op de inzet van personeel.