De wachttijden voor bepaalde patiëntgroepen zijn te hoog en nemen toe. De NZa vindt dit niet acceptabel. Daarom gaat de Zorgautoriteit nu afspraken maken met zorgverzekeraars en zorgaanbieders. 

Actie

Hoewel de stijging van wachttijden niet in alle sectoren even hoog is, is er alle reden tot actie, zegt Marian Kaljouw, voorzitter van de Raad van Bestuur van de NZa: ‘Als iemand zorg nodig heeft, dan moet dat binnen afzienbare tijd geregeld zijn. Wij denken dat veel problemen opgelost kunnen worden als zorgaanbieders en zorgverzekeraars beter samenwerken. De NZa neemt als toezichthouder de regie om samen met betrokken partijen te zorgen dat dat ook gebeurt.’

Geestelijke gezondheidszorg

In de ggz constateert de NZa dat de aanmeldwachttijden vooral oplopen voor mensen met persoonlijkheidsstoornissen of autisme. Patiënten weten niet dat hun zorgverzekeraar kan bemiddelen naar een aanbieder die wel plaats heeft. Ook worden patiënten soms onjuist gescreend, doorverwezen en sturen zorgaanbieders onvoldoende op tijdige afronding van lopende behandelingen. De NZa ziet er op toe dat zorgverzekeraars, zorgaanbieders en gemeenten samen afspraken maken om te voorkomen dat patiënten van het kastje naar de muur worden gestuurd. Zorgverzekeraars zijn al bezig met verbeteracties, maar die gaan de NZa niet snel genoeg. 

Meerjarenafspraken

Zo moeten zorgaanbieders hun patiënten goed screenen en deze kennis delen met verwijzers, zoals huisartsen. Patiënten in zorg moeten vlot worden terugverwezen naar de basis-ggz als dat kan en doorverwezen naar de gespecialiseerde ggz als dat nodig is, zonder dat zij opnieuw op een wachtlijst komen. Zorgaanbieders moeten onnodig lang behandelen voorkomen en sturen op doelmatige zorg. Als er sprake is van een te lange wachttijd, moeten zij contact opnemen met de zorgverzekeraars. Ook patiënten moeten zij hier actief over informeren en verwijzen naar hun zorgverzekeraar voor bemiddeling. De NZa wil daarnaast dat zorgverzekeraars en zorgaanbieders goede en specifieke meerjarenafspraken maken over de behandeling van mensen met persoonlijkheidsstoornissen en autisme. Hierbij kan bijvoorbeeld geld geoormerkt worden voor deze zorg. 

Ziekenhuizen

In de ziekenhuizen ziet de NZa in bepaalde delen van het land te hoge wachttijden bij allergologie, maag- darm- en leverziekten, oogheelkunde en revalidatiegeneeskunde. Gemiddeld moeten patiënten voor deze specialismen ruim twee weken langer wachten voor zij terecht kunnen in een polikliniek. De NZa onderzoekt op dit moment de specifieke oorzaken van de wachttijden en zal in de zomer van 2017 haar bevindingen publiceren. Verder wil de NZa dat ziekenhuizen de wachttijden beter registeren en direct bij de NZa aanleveren. Eén verzekeraar betrekt de wachttijden proactief bij de inkoop van zorg. De NZa stuurt er bij andere verzekeraars op aan dit initiatief over te nemen.

De oorzaken van deze wachttijden zijn volgens de NZa niet eenduidig. Bij allergologie en maag- darm- en leverziekten is er sprake van een landelijk knelpunt. In januari bleek al uit cijfers van Mediquest dat bijna driekwart van de ziekenhuizen de maximaal aanvaardbare wachttijdnorm van vier weken overschrijdt voor een bezoek aan de maag-darm-leverarts. Daarnaast is er in sommige regio’s sprake van een arbeidsmarktprobleem. De NZa onderzoekt op dit moment de specifieke oorzaken van de lange wachttijden in de msz.

Ouderenzorg

In de langdurige zorg zijn  zorgkantoren onvoldoende zichtbaar voor cliënten die moeten wachten op zorg. Zorgkantoren weten niet goed genoeg wie er op de wachtlijst staan en hoe dringend zij zorg nodig hebben. Voor patiënten met een complexe zorgbehoefte of -zwaarte betekent dit, dat zij soms te lang moeten wachten op passende zorg. De NZa bezoekt de zorgkantoren om de verbeterplannen te bespreken en samen tot concrete oplossingen te komen. 

Maatregelen

De NZa zal nauwlettend blijven volgen of de verbeteringen inderdaad leiden tot het wegwerken van de wachtlijsten. Wanneer de maatregelen onvoldoende blijken, zullen wij de zorgverzekeraars, zorgkantoren en zorgaanbieders hier op worden aangesproken. Als de problemen niet worden opgelost, zal de NZa  handhavingsmaatregelen nemen. Patiënten kunnen zich melden bij de NZa wanneer zij te lang op een behandeling moeten wachten. De Zorgautoriteit zal vervolgens ‘gericht actie ondernemen’ richting de zorgaanbieder, de zorgverzekeraar of het zorgkantoor.