Mooi idee
In de zorgzwaartebekostiging die het ministerie van VWS in 2008 implementeert en in 2009 doorvoert, verdwijnt het vaste dagtarief per bewoner. Terecht uitgangspunt van het systeem is dat een zorgaanbieder meer budget krijgt voor een bewoner die intensievere (‘zwaardere’) zorg nodig heeft. De ambitie is overigens om dit zogenaamd cliëntvolgende budget direct aan de cliënt uit te keren zodat deze zelf kan kiezen waar, wanneer en door wie hij of zij verzorgd of verpleegd wordt.
Weerbarstige realiteit
Vanaf 2009 hanteert VWS nieuwe tarieven voor het werk dat zorgverleners doen. Toen de zorg in verzorgings- en verpleeghuizen vooruitlopend op de implementatie volgens deze ta-rieven werd gewaardeerd, bleek tot schrik van VWS dat de beraamde kosten het budget met 12 procent overschreden. In de verzorgingshuizen zijn in de afgelopen jaren steeds ‘zwaarde-re’ bewoners komen wonen en is de zorg complexer geworden. Om de komende budgetoverschrijding op te vangen heeft het ministerie gemiddeld 12 procent op de tarieven voor bewo-ners van verpleeg- en verzorgingshuizen bezuinigd. Verder sleutelt het ministerie aan de for-mules waarmee de zorgzwaarte wordt berekend. Daardoor blijkt opeens een aanzienlijk deel van de bewoners van de verpleeg- en verzorgingshuizen minder zware zorg nodig te hebben. Omdat daarbij ook een lager tarief hoort, werkt het ministerie zo ongemerkt in de loop van 2008 het budgetprobleem weg.
Snoeien
Het zijn vooral de verpleeghuisbewoners die hiervoor het gelag zullen betalen. Vanwege de macrokorting zal vanuit hun budget de toegenomen zorgzwaarte in de verzorgingshuizen ge-financieerd gaan worden. De nulmeting van november 2006 gaf immers aan dat de zorg-zwaarte in de verzorgingshuizen veel hoger lag dan verwacht werd. Kortom, als de totale kos-ten voor verpleeg- en verzorgingshuiszorg niet mogen stijgen, zal VWS ongemerkt gaan bezuinigen op de budgetten van de verpleeghuizen. Terwijl hier van oudsher de bewoners zitten met de grootste zorgvraag. Eind 2008 moeten de verpleeghuizen hun bedrijfsvoering dusdanig versoberd hebben dat zij in 2009 het hoofd financieel boven water kunnen houden.
Overhevelen
Een bestaande zorgorganisatie met meerdere locaties en relatief veel bewoners die zware zorg nodig hebben, ziet na de overstap op zorgzwaartebekostiging haar budget groeien met een kleine 2,5 miljoen euro. Op het eerste gezicht heeft deze organisatie dan ook niets te klagen. Bij nadere beschouwing blijkt dat de verzorgingshuizen weliswaar 4,2 miljoen euro meer krijgen, maar dat het verpleeghuis er ruim 1,7 miljoen euro op achteruitgaat. Deze zorgorga-nisatie zal of geld – dat bedoeld is voor de verzorgingshuisbewoners – moeten overhevelen naar het verpleeghuis om de tekorten op te vangen, of een bezuiniging van ruim 10% op de toch al krappe verpleeghuisexploitatie moeten doorvoeren.
Personeelsproblemen
De beroepsvereniging van Verpleegkundigen en Verzorgenden (V&VN) ziet daarbij nog een ander, niet onbelangrijk probleem. Recente studies tonen aan dat het tekort aan zorgpersoneel in de verpleeg- en verzorgingshuizen in de komende jaren extreme vormen aanneemt. Veel personeelsverloop is te wijten aan onvrede over het feit dat zij niet de zorg kunnen verlenen die zij als professional wenselijk of zelfs noodzakelijk vinden. De versobering van zorg – py-jamadagen, minder activiteiten, uitstapjes, handen aan het bed en behandelingen in onze ver-pleeghuizen – staat daarmee haaks op de noodzaak meer mensen te interesseren en behouden voor het werk in de zorg.
Oproep aan politiek
Een lastige kwestie, dat ontkennen wij niet, maar het schimmige dichten van de begroting is voor ons onbegrijpelijk. Wij doen een dringende oproep aan de politiek om zorgzwaartebe-kostiging met de oorspronkelijke doelstellingen in te voeren. Zonder tariefkortingen of stie-kem gesleutel aan de rekenformules. Hol de ouderenzorg niet uit. De bewoners, verzorgenden en verpleegkundigen in onze verpleeghuizen verdienen dat niet.
Marian Kaljouw is voorzitter van Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland (V&VN)
Ko Portengen is lid van V&VN en algemeen directeur van de Stichting Zorggroep Solis in Deventer
Mieke Hollander is bestuurslid van het platform Verzorgenden van V&VN en directeur van Den Koogh in Den Helder
Lees ook:
