Promovendus aan de universiteit van Tilburg en medewerker bij HIT, Erica van de Veerdonk, onderzocht tussen 2013 en 2016 de meerwaarde van robotica in de zorg in een serie praktijktesten bij zorginstellingen Thebe en Siza. In totaal deden 35 zorgvragers en 62 zorgmedewerkers aan het onderzoek mee. ‘Uit de interviews blijkt dat zorgvragers heel goed aangeven wat ze willen dat de robot voor hen doet en waarom. En dat ze niet zitten te wachten op handelingen waar ze als cliënt niet het nut van inzien. Dat is een van de belangrijkste inzichten die we in de testfase hebben opgedaan. Vaak gaat het om ogenschijnlijk eenvoudige taken, zoals koffie- of theezetten, tafeldekken en afruimen, deuren openen, opruimen, afstoffen, afval buiten zetten, boodschappen uitpakken en in de koelkast zetten, tas inpakken, kleding klaarleggen, afspraken maken en mobiele beeldschermzorg. Al deze taken en meer heeft Rose uitgevoerd.’

Koffiezetten
Rose is een systeem dat niet alleen voorgeprogrammeerde handelingen uitvoert. Via een beeldscherm kan een medewerker of mantelzorger ook meekijken via een cameraverbinding en de robotarm op afstand besturen. ‘Dat geeft flexibiliteit’, zegt Van de Veerdonk. ‘Sommige handelingen willen cliënten graag zelfstandig met Rose doen, zonder dat daar een medewerker voor hoeft mee te kijken. Denk aan ’s nachts de lakens optrekken of meehelpen met toiletbezoek. Dit soort handelingen alleen doen, verhoogt de zelfstandigheid van mensen. Maar op andere momenten vinden cliënten het wél fijn als een medewerker of familielid Rose bestuurt, meekijkt en meepraat. Voor het sociale aspect bijvoorbeeld. Denk aan de tafel dekken, vaatwasser uitruimen of koffiezetten.’

Besparing
Eigenaar Cock Heemskerk van HIT ontwikkelt voortdurend verder met Rose. ‘Het is voor veel zorgaanbieders nu nog te vroeg om Rose in te zetten. We hebben op basis van de testen bij Thebe wel kunnen uitrekenen dat bij een combinatie van logistieke ondersteuning, beeldschermzorg en ADL-zorg per robot een arbeidskostenbesparing bij een zorgaanbieder van 45 uur per week te halen is. Dat is een kostenbesparing van een paar duizend euro per maand.’

Nieuwe versie
Inmiddels is er een nieuwe versie van Rose uit. ‘Wij hebben de gebruikstesten bij Thebe gedaan met Rose 1.0’, zegt Van de Veerdonk. ‘Maar inmiddels is dat prototype verouderd en hebben we een nieuw prototype, de Rose 2.0. Die is sneller, handiger en goedkoper. Ook Vilans is inmiddels overtuigd geraakt dat robot Rose een markt gaat krijgen en gaat ons daarom helpen met subsidietrajecten, waarmee we de waarde in de praktijk verder kunnen aantonen en nog wat tijd kunnen stoppen in het programmeren van nieuwe en complexere handelingen die door de robotarm worden uitgeoefend. Daardoor wordt robot Rose steeds autonomer en goedkoper om in te zetten. We zijn nu op zoek naar een mogelijkheid om verder te testen bij een partij die beschikt over een zorgcentrale. Het idee is dan dat de medewerkers van de zorgcentrale 24 uur in staat zijn om via Rose bij mensen te monitoren en als het nodig is de arm te besturen. Dat is ons nieuwste doel.’

Dossier Innovatie in de zorg
Innovatie is nodig om kwaliteit en betaalbaarheid van zorg te garanderen. In dit dossier: nieuws, blogs en achtergronden over zorginnovatie.