Door Els van der Stelt en Nikki Damen
Dankzij de inzet van zorgprofessionals, managers en bestuurders is zorggerelateerde schade en sterfte de afgelopen jaren gedaald. Maar het kan nog beter, want nog steeds sterven ieder jaar ruim duizend patiënten in ziekenhuizen onnodig. Nog meer protocollen, richtlijnen en regels maken de zorg niet veiliger.
In de afgelopen jaren werkten we in verschillende landelijke verbeterprogramma’s op het gebied van kwaliteit en veiligheid. Deze hebben een voorgeschreven aanpak en een verplichte aanlevering van bereikte resultaten op basis van indicatoren en administratieve verantwoordingen (in de huidige tijd ook wel ‘Safety-I’ genoemd).
Tijd voor Verbinding
In 2020 lanceerden branchepartijen in de medisch-specialistische zorg* 2020 het patiëntveiligheidsprogramma Tijd voor Verbinding: een lerend netwerk waarin inspirerende voorbeelden gedeeld worden, praktijkervaringen en dilemma’s uitgewisseld worden en er samen gewerkt wordt verdere verbetering van de zorg. Het ‘Safety-II gedachtegoed’ – waarbij geleerd wordt van wat er in de praktijk gebeurt en wat daarin al goed loopt – vormt in het programma de rode draad. Zie bijvoorbeeld het praktijkvoorbeeld op het gebied van het multidisciplinaire gesprek bij Rugpoli.
Tijd voor Verbinding richt zich op drie hoofdthema’s waar volgens onderzoek en analyse de meeste ‘winst’ behaald kan worden in het voorkomen van (potentieel) vermijdbare sterfte en schade in de medisch specialistische patiëntenzorg: Het multidisciplinaire gesprek, antistollingszorg en zorg voor kwetsbare ouderen.
Gezamenlijk reflecteren
Met elkaar hebben we vanuit het programma Tijd voor Verbinding de handen ineengeslagen om meer ruimte te creëren voor lokaal maatwerk, vermindering van administratieve lasten/verantwoording en meer oog voor vakmanschap van zorgprofessionals. Door vanuit het Safety-II gedachtegoed te redeneren en aandacht te besteden aan het verbinden van mensen en leren van elkaar, ontstaat meer vertrouwen in het vakmanschap van professionals. Dat zorgt voor betere patiëntveiligheid.
Het succes van de veranderaanpak in patiëntveiligheid op basis van een stapsgewijze, leergerichte aanpak, wordt groter en écht een succes als er meer betrokkenheid, energie en welwillendheid is om de verandering samen te dragen.
Wat kunnen bestuurders en managers
Het is voor bestuurders en managers tijd om kennis en ervaringen uit te wisselen met collega’s, van elkaar te leren en inspirerende voorbeelden te verspreiden. Het is tijd dat we gezamenlijk reflecteren op de kwaliteit en veiligheid van zorg, te bespreken wat er al goed gaat en wat er beter kan en hier ook daadwerkelijk verbeterstappen in zetten. Gezamenlijk hebben we de opgave om een beweging actief aan te jagen in de volgende stap in patiëntveiligheid. Een aanpak waarin het delen van praktijkvoorbeelden een belangrijk onderdeel vormt, met als doel die te vertalen en op maat te maken voor de eigen zorgorganisatie. Dit vraagt van bestuurders, managers en beleidsmakers ondersteuning, facilitering en aanmoediging van zorgprofessionals in dit veranderproces. Ook vraagt dit om het gesprek over kwaliteit en veiligheid van zorgprocessen en –uitkomsten multidisciplinair te organiseren en continu te agenderen.
Wat kunnen zorgprofessionals doen?
Voor zorgprofessionals is het belangrijk om elkaar op te zoeken, onder andere tijdens bijeenkomsten van programma Tijd voor Verbinding. Door in gesprek te zijn met collega’s en patiënten(vertegenwoordiging) leer je van praktijkvoorbeelden, kunnen er methoden en hulpmiddelen uitgewisseld worden uit om vervolgens te verbinden en te vertalen binnen de eigen organisatie.
Op onze website vind je nog veel meer inspirerende praktijkvoorbeelden en handige tools.
Kom ook in beweging en kijk wat jij kunt doen voor de volgende stap in patiëntveiligheid: https://www.programmatvv.nl/aan-de-slag/
* De Federatie Medisch Specialisten (FMS), de Nederlandse Federatie van Universitair medische centra (NFU), de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ), Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN), Zelfstandige Klinieken Nederland (ZKN) en de Patiëntenfederatie Nederland)
