Er zijn grote vraagstukken in de zorg. ­Lange wachttijden, personeelskrapte, een dreigend zorginfarct. Passen de huidige verdeelmodellen van medisch specialistische bedrijven (MSB’s) nog wel bij deze tijd, zo kun je je afvragen. Volgens Paul van der Wijk niet. “Als je als ziekenhuis door verzekeraars wordt uitgedaagd om de zorgvraag af te vlakken, terwijl je ­medisch specialisten meer honorarium ontvangen wanneer ze meer doen, gaat dat niet vliegen.”
Van der Wijk vindt dat er een beloningsmodel nodig is dat het ­ziekenhuis en medisch specialisten ondersteunt bij het maken van innovatieve, meetbare afspraken met verzekeraars. Een waardegedreven model.

Ondersteuning van je strategie

Met zeventien jaar bestuurservaring in de zorg weet Van der Wijk waar hij het over heeft. Nagenoeg alle beloningsmodellen die hij voorbij heeft zien komen zijn geënt op productie. Daarbij wordt uitgegaan van een landelijke benchmark. Niet veel meer dan een blackbox, zo meent de oud-bestuurder. “Sinds corona weet je al helemaal niet wat er in die landelijke benchmark zit en wat niet. In de ene regio is tijdens corona volop geopereerd en in de andere niet. Dat heeft geleid tot ­onlogische verschillen – met grote ­gevolgen voor de inkomsten.”

Veel logischer is het volgens hem om waardegedreven criteria in je beloningsmodel op te nemen, die meetbaar zijn op basis van interne of openbare data. Denk aan kwaliteit, opleiding, samenwerking met huisartsen, wachtlijstbeheersing, wetenschap of disutility (dienstbelasting). “Zo kun je als ziekenhuis redeneren vanuit je strategie. Die je vervolgens ondersteunt met prikkels in het ­beloningsmodel voor artsen.”

Geen ongewenst verlies van inkomen

Ook voor artsen is dat interessant, weet Paul van der Wijk. Ze komen hiermee uit de greep van de continue volumeprikkel zonder angst voor onbedoeld verlies van inkomsten. De juiste zorg op de juiste plek stimuleert ziekenhuizen en medisch specialisten om (duurdere) zorg te voorkomen, te verplaatsen naar zoveel mogelijk dichter bij huis of te vervangen door bijvoorbeeld e-Health.

“Als je dat als ziekenhuis naleeft – en je volume daalt – dan wil je niet dat je artsen daarvoor gestraft worden door minder inkomsten. Dat is echter precies wat er gebeurt in een beloningsmodel dat uitgaat van volume. In een value-based fee-oplossing kun je die ongewenste inkomensval remmen of zelfs voorkomen door prikkels in te bouwen.” Voor digitalisering bijvoorbeeld. Wil een ziekenhuis op verzoek van de verzekeraar 30 procent van de poliklinische zorg digitaliseren, dan kan dat modulair worden ingebouwd in het beloningsmodel. “Een deel van het honorarium van een specialist wordt vervolgens daaraan gekoppeld.”

Ruimte voor ondernemingszin

Die modulaire opbouw van een value-based fee-oplossing geeft ziekenhuizen de flexibiliteit om in hun ambities te groeien. “En zo een beweging op gang te brengen naar een andere vorm van honorering”, vult Van der Wijk aan. Dat hoeft dus niet met een big bang. “Je kunt het honoreringsmodel zo inrichten dat je in 2024 een bepaald percentage op basis van productie beloont en dat in drie of vier jaar afbouwen.”

Een andere pre van waardegedreven belonen is dat het mogelijkheden biedt om de ondernemingszin van specialisten in stand te houden. “Een value-based fee biedt de ruimte om artsen te belonen voor innovaties en goede ideeën waar het ziekenhuis baat bij kan hebben.” Het is daarmee een interessant alternatief voor het loondienstverband waartegen doorgaans behoorlijk wat weerstand onder specialisten bestaat. Of, zoals Paul van der Wijk besluit: “Een vorm die enerzijds onafhankelijkheid borgt en anderzijds zorgt voor meer gelijkgerichtheid tussen ziekenhuis en MSB.”