Dat gemeenten niet klaar zijn voor de uitvoering van taken is voor ons niets nieuws. ANBO heeft steeds gewaarschuwd dat een goede uitvoering cruciaal is voor een succesvolle overheveling van taken, en dat gemeenten op zo’n korte termijn en zonder afdoende menskracht en middelen niet bij machte zijn maatwerk te leveren. Het is de vraag of zo’n grote hervorming te verenigen is met grootschalige bezuinigingen. De VNG heeft de afgelopen anderhalf jaar een andere visie gehad: gemeenten zouden juist wél bij machte zijn de taken uit te voeren. Hoe meer taken en beleidsvrijheid, hoe beter de transitie zou uitwerken.

Strategische misser

Dat ligt toch iets anders. Ondanks een positief stemadvies van het VNG-bestuur, stemde 67 procent van de gemeenten tegen de plannen. Een strategische misser, maar belangrijker: in een tijd dat burgers onzeker zijn over de toekomst van zorg geeft het geen pas om nog meer onduidelijkheid te scheppen. De VNG had haar achterban in een veel eerder stadium moeten raadplegen.
Laat ik duidelijk zijn: de gemeenten hebben een punt. Zij krijgen een onvoorstelbare hoeveelheid werk voor hun kiezen. ANBO is altijd voorstander geweest van de visie van het kabinet: zorg op maat en zo lang mogelijk zelfstandig. Maar er wordt te veel haast gemaakt en behalve in de uitvoering van de transitie moet er óók geïnvesteerd worden in de cultuuromslag. Houdbare zorg in de toekomst vraagt van burgers dat ze eerlijk zijn over wat ze nog zelf kunnen en waar ze hulp of zorg nodig hebben.

Overheveling

Ander belangrijk twistpunt van de gemeenten is het besluit om de persoonlijke verzorging over te hevelen naar de zorgverzekeraars in plaats van naar de gemeenten. De gemeenten vrezen voor onvoldoende ruimte voor maatwerk. Ik zie dat anders: als je je nu al zorgen maakt over de hoeveelheid werk in verhouding tot het budget en het gebrek aan expertise en logistiek, waarom dan extra complexiteit eisen? Het is beter het eerste deel van de transitie nu goed uit te voeren, en na drie jaar, wanneer er geëvalueerd wordt, opnieuw te beslissen over de persoonlijke verzorging.

Solide stelsel

Ons pleidooi aan de VNG én hun achterban: gooi niet de kont tegen de krib, maar bespreek hóe de decentralisatie goed uitgevoerd kan worden in de gemeenten. Misbruik je invloed niet, maar ga voor een solide stelsel, dat tijd krijgt om steeds beter te worden. We zijn het eens: 1 januari 2015 is te snel. Maar werk vanuit die conclusie verder. Het zorgsysteem moet faciliteren dat ouderen langer thuis kunnen blijven wonen, want uit onderzoek blijkt keer op keer dat mensen thuis zorg willen ontvangen, eventueel met hulp van familie of vrijwilligers. Dat is de toekomst.

Liane den Haan, directeur-bestuurder ANBO, belangenorganisatie voor senioren