Minister De Jonge ging gisteren en vandaag samen met staatssecretaris Blokhuis en minister Dekker (Rechtsbescherming) het gesprek aan met de senatoren over de invoering van de drie wetten gedwongen zorg, die de BOPZ vervangen. Senator Dercksen (PVV) verwees naar de lange en bijzondere aanloop van het debat, waarbij De Jonge op de laatste dag voor het reces aankondigde dat er reparatiewerkzaamheden nodig zijn. De SGP en SP vragen zich af of de drie wetten uitvoerbaar zijn.

Zorgen

GGZ Nederland en VGN hebben hun zorgen geuit. ‘De Wzd is onleesbaar geworden en zelfs voor experts is het moeilijk uit te leggen hoe het een en ander in elkaar steekt,’ aldus de vereniging. GGZ Nederland ziet in de nieuwe wetten veel goede ontwikkelingen, maar maakt zich ook zorgen over de wetsinvoering. ‘Allereerst de vraag wanneer dit gebeurt. De Wet verplichte GGZ vraagt actie van ggz-organisaties, het openbaar ministerie, gemeenten, politie en anderen.’

GGZ Nederland benadrukt dat er voor al die partijen ruimte nodig is om zich voor te bereiden op bijvoorbeeld personeelsbijscholing, nieuwe regionale samenwerkingsafspraken en de aanpassing van ICT-systemen. Volgens de organisatie kan de Wvggz daarom niet voor 2020 worden ingevoerd. Bovendien rijst de vraag wie de kosten voor de uitvoering van de Wvggz gaat dragen.

Voorbereidingstijd

Staatssecretaris Blokhuis begrijpt de bezorgdheid, maar geeft aan dat er voldoende voorbereidingstijd is. ‘De implementatie wordt zorgvuldig opgepakt, waarbij de planning met gemeenten wordt afgestemd.’ De staatssecretaris hoopt een vormgegeven plan rond de zomer te kunnen presenteren.

Twee regimes

De ChristenUnie vraagt zich af of het invoeren van twee aparte wetten (Wvggz en Wzd) wel verstandig is. Volgens De Jonge zijn er goede argumenten om te kiezen voor verschillende regimes voor verschillende doelgroepen, omdat bijvoorbeeld de betrokkenheid van ouders en de mate van zelfstandigheid uiteen kunnen lopen en één wet voor alle doelgroepen ten koste zou kunnen gaan van de uitvoerbaarheid. ‘Het gaat meer om ieder het zijne dan ieder hetzelfde. De weg die we nu hebben gekozen, is de mooiste weg’, aldus De Jonge. Bij de evaluatie wordt er gekeken of nadere integratie nodig is.

Gedwongen zorg

De SP benadrukt dat het aantal toegenomen dwangmaatregelen de afgelopen jaren een ongewenste ontwikkeling is. De fractie pleit daarom voor een actieplan tegen dwangzorg. Voor PvdA en OSF is de hamvraag of de balans tussen de noodzaak van het bieden van gedwongen zorg voor een menswaardig bestaan en de borging van mensenrechten en burgerlijke vrijheden bij deze wetten wel voldoende aanwezig is. ‘Gedwongen zorg is altijd het ultimum remedium’, aldus minister Dekker.

Medisch beroepsgeheim

Het doorbreken van het medisch beroepsgeheim van weigerende observandi in de Wfz deed veel stof opwaaien. De SP bestempelt de maatregel als ‘een te zwaar en ongewenst middel.’ Minister Dekker benadrukt dat de maatregel ‘als laatste redmiddel wordt toegepast om een goede diagnose vast te stellen.’ In alle gevallen wordt eerst geprobeerd de medewerking van de verdachte te krijgen. De doorbreking van het beroepsgeheim kan alleen bij zeer zware misdrijven. De gegevens mogen niet worden gebruikt in het strafproces. ‘Ze zijn alleen om vast te stellen dat het wenselijk is dat tbs wordt opgelegd en behandelmethoden daarop aan te passen’, aldus Dekker.

Gesprek

De Jonge heeft toegezegd met de praktijk in gesprek te gaan en te kijken naar het kostenplaatje en de administratieve lasten in de uitvoeringspraktijk. 23 januari vindt er een stemming plaats over de wetsvoorstellen.