Het landelijk moderniseringstraject van de AWBZ richtte zich de afgelopen periode op de financiering van AWBZ-instellingen via de zorgzwaartepakketten. Nu het landelijke macrobudget op basis van deze nieuwe financieringsmethodiek lijkt te worden overschreden, ziet de overheid zich genoodzaakt de tarieven voor de toekomstige zzp’s aan te passen. De hele operatie dient immers budgetneutraal te verlopen. Instellingen proberen op basis van de nieuwe informatie een beeld te krijgen van het langetermijneffect van deze systematiek en de kortingen daarbinnen.
Cliëntenbelangenorganisaties richten hun pijlen vooralsnog op de bezuinigingen in de ondersteunende begeleiding. Daarnaast zijn organisaties als de NPCF vooral bezig om de informatievoorziening over de invoering van zzp’s op orde te krijgen. De gevolgen van de tariefaanpassingen lijken tot dusver onvoldoende te worden onderkend en reacties blijven dan ook uit.
Maar welke risico’s zijn dan voorstelbaar? Welke gevolgen kan deze operatie hebben voor zowel cliënten als personeel in de verblijfszorg binnen de AWBZ? Voor een deel is een situatie mogelijk zoals we die zien in de WMO: een verschuiving in zorgzwaartes waardoor frictie ontstaat in de personeelsbestanden van instellingen. Hierdoor gaan instellingen mogelijk over op selectie van specifieke klantenbestanden. Een andere reactie kan optreden in de manier waarop indicaties uitgewerkt worden in zorgplannen. Dit kan leiden tot het inzetten van ondergekwalificeerd personeel of tot onderwaardering van de benodigde en geïndiceerde zorgbehoefte. Dit kwaliteitsverlies zal uiteindelijk ook personele gevolgen hebben. Het bestand van goed opgeleid, gekwalificeerd en ervaren personeel zal, net als in de thuiszorg, voor veel instellingen te groot blijken te zijn en ontslagen zullen volgen in een sector waar feitelijk tekorten bestaan.
Kortom, ook deze operatie, bedoeld als een manier om de juiste zorg bij de juiste mensen te krijgen, dreigt uit te lopen op een ordinaire bezuinigingsoperatie, waarbij de kwaliteit van zorg en het personeel de dupe zijn. Het zou beter zijn om oplossingen te zoeken in een minder omslachtige manier van indiceren en dat geld voor goede zorg in te zetten.
Overigens moeten de definitieve tarieven nog door de NZa worden vastgesteld. Momenteel onderzoekt de NZa nog wat precies de kostenstijging veroorzaakt. Dit is echter geen reden om de discussie over de mogelijke gevolgen tot die tijd op te schorten.
Jan de Borst, directeur Regionaal Patiënten Consumenten Platform – Delft Westland Oostland.
