‘In zelforganiserende VVT-organisaties (verpleging, verzorging en thuiszorg) krijgen medewerkers meer autonomie, waardoor hun verantwoordelijkheden toenemen’, vertelt Anke Valent, zorgconsultant bij Effectory. ‘De overheid zet steeds meer in op zelfredzaamheid en eigen verantwoordelijkheid van cliënten. Hierdoor hebben VVT-medewerkers meer verantwoordelijkheden en regelmogelijkheden nodig om goed en snel in te kunnen spelen op de individuele wensen en behoeften van hun cliënten. Onder andere om die reden gaan steeds meer VVT-organisaties zelforganiserend werken. In zelforganiserende teams zien we dat vooral de betrokken en bevlogen medewerkers risico lopen op een minder goede werk-privébalans. Ze hebben hart voor hun werk en zetten zich continu in om de organisatie te verbeteren. Doen ze dit te lang te intensief, dan kan langdurig verzuim een gevolg zijn.’
Teamcoach
Volgens Valent kan een teamcoach een oplossing bieden voor de teams. De coach begeleidt de medewerkers bij het organiseren van de zorg. ‘Daarnaast is het cruciaal dat er binnen teams een aanspreekcultuur is, medewerkers hun grenzen durven aangeven en dat ze goed op elkaar letten. Dit vereist andere competenties. Een teamcoach kan zeker van toegevoegde waarde zijn om hierbij te helpen. Ook is het van belang medewerkers op te leiden, en waar nodig te begeleiden in hun nieuwe verantwoordelijkheden.’
Cliëntgerichtheid en efficiëntie
Het onderzoek laat tevens zien dat zelforganiserende teams ervaren dat zij cliëntgerichter en efficiënter werken in vergelijking tot medewerkers in meer traditioneel ingerichte organisaties. De zelfsturende teams ervaren minder bureaucratie en merken dat de lijnen korter zijn, zowel tussen collega’s als naar cliënten. Een verklaring hiervoor is volgens Valent dat zelforganiserende teams een afgebakende, overzichtelijke groep cliënten bedienen. ´Er is dus echt zicht en focus op alle cliënten van een team.’
Beide reacties vind ik heel herkenbaar.
Ik werk zelf nu bijna 2 jaar in een zelfsturend team. Bewust gekozen voor zelfsturing vanwege de ruimte in je werk. Maar ook aardig bezig geweest om op te branden. Waar mijn organisatie zich naar mijn mening op verkijkt is de moeilijkheid om je eigen werk en je eigen team te kunnen analyseren als je er middenin zit. En de valkuil van het altijd verantwoordelijk moeten/willen zijn kennen we maar al te goed in de zorg. Zelfsturing was voor mij een overtuigde keuze,maar dat geld niet voor alle medewerkers/collega’s in bestaande organisaties die ombouwen naar zelfsturing.
Teamcoaches adviseren vaak te vrijblijvend en slechts op bepaalde momenten. Naar mijn mening zou een interne audit op zelfsturing in wijkteam de analyse kunnen ondersteunen en verbetering kan bv volgens het principe van train de trainer kunnen plaatsvinden. Goed functionerende wijkteams adviseren minder goed functionerende wijkteams.
Martha van Abbema
Wijkverpleegkundige Zorgaccent Almelo
Lea Vissers, Marketingcommunicatiespecialist bij Effectory
Beste Willy,
Hartelijk dank voor je reactie! Fijn dat er zoveel herkenning is. De vraag is of je de verantwoordelijkheid voor een goede werk-privébalans altijd volledig bij de medewerkers zelf kunt leggen. Wat nu als de medewerker onbewust onbekwaam is… In hoeverre dien je daar als werkgever begeleiding in te bieden? Wordt het bijvoorbeeld de verantwoordelijkheid van de werknemer als de werk-privébalans van de medewerker dusdanig verstoord raakt dat het tot verzuim leidt. Met andere woorden waarvoor is de medewerker en het team verantwoordelijk en waarvoor is ‘de organisatie’ verantwoordelijk? Of in hoeverre dien je je medewerkers hier begeleiding in te bieden? Het vraagt ook een stukje persoonlijk leiderschap. Ik ben benieuwd hoe jullie dat bij Buurtzorg aanpakken.
Zeker herkenbaar. Ik werk zelf sinds 5 jaar als wijkverpleegkundige bij Buurtzorg. Maar…om met de woorden van Johan Cruiff te spreken:’ Ieder voordeel heeft zijn nadeel ‘. Als medewerker krijg je er ook veel voor terug. Grote mate van autonomie over je eigen professie en geen last van het eindeloze management dat alles voor je bepaalde. Zeker, je moet elkaar als team scherp houden en aanspreken als je merkt dat het privéleven in de knel dreigt te komen.
Willy Gillissen. Wijkverpleegkundige bij Buurtzorg.