Instellingen in de Verzorging, Verpleging en Thuiszorg (vvt) boekten in 2013 samen niet alleen een lager netto resultaat (237 miljoen. in 2013 tegen 424 miljoen in 2012), maar zagen ook het aantal cliënten (intramuraal) en medewerkers teruglopen. Daarnaast namen ook de investeringen fors af, met name als het gaat om lopende bouwprojecten (-23,8 procent).
Eigen vermogen
De nog gematigd positieve resultaten zijn door veel instellingen gebruikt om het eigen vermogen te verhogen. De toename van eigen vermogen zal naar verwachting hard nodig zijn om de toekomstige bedrijfsrisico’s af te dekken. ‘De mindere resultaten leiden tot een sober ondernemingsklimaat, waar voorzichtigheid troef is.’, stelt Frank Kaptein, directeur van Intrakoop. ‘Er heerst veel onzekerheid in de markt, de transitie in de zorg werpt duidelijk z’n schaduw vooruit. Dat zie je bijvoorbeeld aan de daling van het aantal medewerkers in de sector, terwijl de personeelskosten juist sterk zijn gestegen, onder andere als gevolg van reorganisaties en afvloeiingskosten.’
Geld naar de cliënt
De inkoopuitgaven in de VVT waren in 2013 in totaal 6,2 miljard euro, een daling van 1 procent ten opzichte van 2012. De grootste post wordt gevormd door voedingsmiddelen en hotelmatige kosten, algemene kosten en investeringen in bedrijfsgebouwen en terreinen (allen bijna 1 miljard). Opvallend is de zeer grote daling van de investeringen in lopende bouwprojecten met bijna 24 procent. Zorginstellingen houden de hand stevig op de knip en durven nauwelijks nog te bouwen met het oog op het teruglopende aantal intramurale cliënten, onzekerheden in de bekostiging en banken die geen geld uitlenen. ‘Het goede nieuws is dat het erop lijkt dat patiënten en bewoners in 2013 nog zijn ontzien. De patiënt- en bewonersgebonden kosten stegen in 2013 licht met 0,7 procent’, aldus Kaptein.
Minder investeringen
Naast minder investeringen is ook de terugloop in aantallen medewerkers een signaal dat de groei eruit is. Vorig jaar liep het aantal personeelsleden terug met 2 procent, terwijl er in 2012 nog sprake was van groei van plus 3 procent. In totaal stroomden ruim 66.000 mensen in, tegelijkertijd werd in 2013 afscheid genomen van bijna 74.000 mensen. De daling van het aantal personeelsleden lijkt samen te hangen met de afname van het aantal intramurale cliënten (min 6,6 procent) tot 230.000. Vooral grote organisaties hebben (al) veel reorganisaties doorgevoerd. Deze trend zal zich dit jaar naar verwachting versterkt doorzetten. Frank Kaptein: ‘De tijd dat de zorg in tijden van economische krimp een veilige haven was, ligt achter ons.’ Dit wordt nog eens bevestigd door de scherpe daling van het aantal vacatures in de VVT en het feit dat moeilijk vervulbare vacatures sneller bezet zijn. Ondanks minder personeel, zijn de personeelskosten sterk toegenomen (4,4 procent). Naast reorganisaties als oorzaak, zijn ook de sociale lasten en pensioenkosten gestegen. Ook het aantal ZZP’ers in de sector stijgt. Een deel van de mensen die (gedwongen) uitstroomt, komt terug als ‘zelfstandige’.
Dit is massa-loonverlaging in een economie van recessie en deflatie.
Het ‘werk’ is niet verdwenen.