‘Een jaar geleden bleek uit onze gezamenlijke peiling dat één op de drie senioren te lang wacht met verhuizen,’ legt Liane den Haan, directeur-bestuurder van ANBO, uit. ‘Pas wanneer het te laat is en ze niet langer in het huis kunnen functioneren, gaan ze op zoek naar een andere woning. In de tweede editie wilden we weten welke woonwensen senioren hebben, en in hoeverre ze bereid zijn om zelf woningaanpassingen te doen om langer zelfstandig te blijven wonen.’
Anticiperen
Echt anticiperen op afnemende mobiliteit blijft te vaak uit. Een derde van de respondenten (34 procent) ‘ziet het tegen die tijd wel’. Hoe het kan dat senioren wél hun woonwensen op een rijtje hebben en weten dat ze bij verslechterende mobiliteit moeten verhuizen, maar tóch niet tot (verhuis)actie overgaan, ligt volgens Woonz.nl en ANBO nog steeds aan de vindbaarheid van alternatieven. ‘Woonalternatieven zijn niet altijd makkelijk vindbaar voor senioren. Ze zijn bang voor een toename van de vaste lasten of kunnen in hun gemeente geen geschikt woningaanbod vinden. Dat onderstreept natuurlijk het belang van sites als Woonz.nl. Woon(zorg)aanbieders moeten beter laten zien wat ze voor mogelijkheden bieden. Het aanbod dat er is, is onvoldoende zichtbaar.’
Woonwensen
Annemiek Schut, directeur van Woonz.nl: ‘Het valt ons op dat de deelnemers aan het onderzoek scherp voor ogen hebben wat hun woonwensen zijn. Zo zou de helft (53 procent) het liefst in een kleine stad of dorp willen wonen, en zijn woonvormen met slechts één verdieping het populairst. Bijna negen op de tien (89 procent) vindt een gelijkvloers appartement ideaal. Speciale woonvormen zoals een hofjeswoning worden zeker overwogen (44 procent), maar hebben vooral appeal op jongere senioren tot een jaar of 60.’Het minst aantrekkelijk wordt een kamer in een woning met gedeelde voorzieningen gevonden: 86 procent moet daar niets van hebben.
Buitenvoorziening
Schut: ‘Als er dan verhuisd wordt, is het hebben van een buitenvoorziening belangrijk. Zo vinden acht op de tien (84 procent) een balkonnetje niet te versmaden en vinden drie op de vijf (62 procent) een tuin met een onderhoudsvrij terras een belangrijke voorwaarde. Het balkonnetje wint het dus van de tuin qua woonwens. Een tuin met groen wordt daarentegen vooral vanwege de onderhoudsinspanning maar door één op de vier (23 procent) gewenst.’
Huurders
Huurders voelen zich niet verantwoordelijk voor woningaanpassing. ANBO en Woonz.nl schrokken vorig jaar van de lage mate van anticipatie bij senioren op een slechter wordende gezondheid. Den Haan (ANBO): ‘We weten dat senioren niet snel verhuizen, maar we hebben nu ook onderzocht in hoeverre ze zich verantwoordelijk voelen om zelf woningaanpassingen te betalen. Het valt op dat senioren die een woning huren in overgrote meerderheid die verantwoordelijkheid bij de verhuurder of gemeente leggen.’De verhuurder wordt verantwoordelijk gehouden voor het verwijderen van drempels (41 procent), het plaatsen van een verhoogd toilet (41 procent), het vervangen van een badkuip voor een douche (34 procent) en het verbreden van deurposten (41 procent). Het vergoeden van een traplift vinden de respondenten in 43% van de gevallen een taak van de gemeente.
Kopers
‘Respondenten die in een koophuis wonen leggen de bal wel bij zichzelf of bij hun VVE,” vervolgt Den Haan. Zes op de tien (58 procent) wil zelf de drempels verwijderen. 64 procent wil zelf wel steun- en handgrepen in de badkamer bekostigen en meer dan de helft (55 procent) zou een verhoogd toilet zelf betalen. ‘Maar ook bij deze groep wordt de gemeente aangewezen voor het plaatsen van een traplift: een derde (34 procent) vindt de gemeente daarvoor verantwoordelijk, en nog eens een derde (38 procent) vindt dit een gedeelde verantwoordelijkheid van gemeente en woningeigenaar.’
Dossier Ouderenzorg
In het dossier ouderenzorg draait het om langer thuis wonen, verpleeghuizen en gezond blijven.
Scherp voor ogen hebben wat je wilt maar er niet naar toe werken. Dat speelt niet alleen bij ouderen en zeker niet alleen bij woonwensen. Met getallen kun je aantonen dat zoiets later problemen oplevert, maar kennelijk is geen actie ondernemen net wat comfortabeler voor veel mensen. Wij hebben dagelijks te maken met mensen die ontkennen dat ze in problemen zullen komen als ze geen maatregelen nemen of, als ze dat wel erkennen, dat ze zelfs de meest eenvoudigste aanpassingen uitstellen. En wees eens eerlijk, hebben we allemaal wel iets waar we een vergelijkbaar gedrag laten zien?
Interessant onderzoek; blijkt maar weer eens hoe de wensen van de burgers veranderen! Bij een uitgestelde keuze komt men dan helaas alsnog in het zorgcentrum op de hoek terecht, omdat die aan het verzwaren zijn gegaan en op korte termijn zoveel mogelijk blijven voortborduren op het all in ZZP tarief en het oude bedrijfsmodel (collectieve kostprijs).
Voor de korte en langere termijn ligt er een mooie kans voor private investeerders om de burger hierin maximaal te voorzien op basis van wonen en zorg scheiden. Ook semi publieke instellingen (woninbouwcorporaties) moeten hun concept wijzigen en bestaande bouw fundamenteel en met overtuiging aanpassen. Alleen dan is er duurzaam bestaansrecht en wordt de impasse (vraag en aanbod) aan beide kanten doorbroken. Zorgcentra dienen op hun beurt de businesscase vanuit de klant op te bouwen; zowel publiek als privaat en in alle varianten die maar denkbaar zijn. Daarna zal men een nieuwe koers moeten varen en keuzes moeten maken. Deels als publiek gefinancierde instelling en deels als nieuwe private rechtsvorm.