VGZ ontving onlangs een brief van een verzekerde. De man is COPD-patiënt en hij had baat bij regelmatige controles voor zijn ziekte, zo schreef hij. Die controles konden heel goed thuis plaatsvinden, onder leiding van een verpleegkundige van de thuiszorg. Toch moet hij telkens naar de huisarts voor een check. Hij vroeg zich af: waarom?

Verandering kost tijd
Dat is een heel goede vraag. Het antwoord erop laat zien waarom veranderingen in de zorg tijd nodig hebben om tot stand te komen – en soms helemaal niet van de grond komen. De invoering van een schijnbaar simpele verandering als overheveling van de monitorfunctie van huisarts naar thuiszorg heeft namelijk ook impact op andere aspecten in de zorgketen. En daarmee de belangen van de verschillende partijen: natuurlijk de belangen van de patiënt, maar ook die van de zorgaanbieder en de verzekeraar. Dat heeft als gevolg dat op veel vragen een antwoord moet worden gevonden voordat tot verandering kan worden overgegaan. Als eerste: is het medische effect van de behandeling hetzelfde? Brengt het gemak voor de patiënt met zich mee? Maar ook: wat betekent het voor de verdienmodellen van de zorgaanbieders? En blijven de kosten voor de verzekeraar gelijk?

Actieve samenwerking
Kortom, innovatie is meestal niet van vandaag op morgen te realiseren. En toch gelooft ook VGZ dat innovatie noodzakelijk is om de kwaliteit van de zorg van de toekomst te borgen. Daarom zijn we voorstander van actieve allianties tussen de verschillende partijen in de zorg: patiënten, zorgaanbieders, verzekeraars en innovatieve bedrijven, zoals Philips. Samen kunnen we aan de hand van de praktijk, in levende laboratoria als het ware, nieuwe mogelijkheden bekijken en testen. Zo krijg je een goed, realistisch beeld van de impact van een innovatie, zowel op medisch als op kostengebied.

Beter is niet altijd goedkoper
Innovatie maakt namelijk vanuit het perspectief van de verzekeraar de zorg niet per definitie goedkoper. Als een vernieuwing ervoor zorgt dat er minder capaciteit nodig is van bijvoorbeeld een specialist, zien we in vrijwel alle gevallen dat de vrijkomende capaciteit voor iets anders wordt ingezet omdat de specialist op hetzelfde niveau vergoed wil worden. De kosten van de specialist blijven dus gelijk, met daar bovenop de kosten die gemaakt zijn om de innovatie te introduceren.

Maar het doel van innovatie hoeft ook niet altijd goedkopere zorg te zijn. Als een vernieuwing een grote verbetering betekent voor de patiënt en de kwaliteit van de zorg verhoogt, kan het waardevol zijn deze door te voeren, ook als de kosten van de zorg gelijk blijven of zelfs hoger worden. Dat is een kwestie van afwegen. Om dat zorgvuldig te kunnen doen, hebben we informatie nodig. De antwoorden op de vragen die ik aan het begin schetste, zijn daarbij van cruciaal belang.

Evolutie, geen revolutie
Innovatie in de zorg is nodig, daarover zijn vrijwel alle partijen het eens. Maar het zorgstelsel hoeven we niet radicaal te veranderen. Nederland heeft een goed zorgstelsel dat zonder uitzondering hoog scoort in internationale onderzoeken. Verbeteringen zijn wel wenselijk. Zo kunnen bestaande verdienmodellen barrières opwerpen voor innovatie. Intelligente contractering van zorg zou een grote stap voorwaarts zijn. Maar die stap kan alleen genomen worden na een zorgvuldige afweging van alle belangen zodat er draagvlak is bij alle partijen. Dat vraagt tijd, geduld en begrip voor bestaande mechanismen.

Rome werd ook niet in één dag gebouwd, maar het was het wachten waard. Dat geldt wat mij betreft evenzeer voor de zorg van de toekomst.

Ab Klink, lid raad van bestuur van Coöperatie VGZ.

Deze blog is eveneens gepubliceerd op Medisch Perspectief.