Artikel bewaren

U heeft een account nodig om artikelen in uw profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties0

Blijf energiekosten de baas, bouw energiezuinig

Geld investeren in koelsystemen lijkt logisch. Immers: het geeft een goed binnenklimaat. Toch heeft de investering een keerzijde: de energiekosten nemen toe.
Blijf energiekosten de baas

Novel Zorg en Wonen uit Heerde kiest voor een investering in het nul-energieconcept. Het systeem geeft een prettig binnenklimaat, verbruikt praktisch geen energie én is in vijftien jaar terugverdiend. Veel beheerders en eigenaren van gebouwen denken dat een goed binnenklimaat ten koste gaat van energiebesparing en andersom. Dat is een misvatting, zegt Henk Waaldijk, adviseur bij SenterNovem, een agentschap van het Ministerie van Economische Zaken dat namens de overheid beleid uitvoert op het gebied van innovatie, milieu, energie en duurzame ontwikkeling.

Recent onderzoek van SenterNovem toont aan dat verbetering van het binnenklimaat en energiebesparing heel goed samengaan en elkaar op sommige punten juist versterken. “Door de juiste energiebesparende maatregelen te treffen en gericht te werken aan een goed binnenklimaat worden gebouwen comfortabeler, daalt het ziekteverzuim en gaat de energierekening omlaag”, aldus Waaldijk. “Instellingen laten hier kansen liggen, want in meer dan zestig procent van de verpleeg- en verzorgingshuizen zijn ernstige klachten over de temperatuur.”

Extra sterfte

“In een goed binnenklimaat voelen bewoners zich prettiger en is de productiviteit van werknemers hoger. Schoolleerlingen presteren bijvoorbeeld ook beter in een goed binnenmilieu”, vertelt Waaldijk. Een recent onderzoek van onder andere het Erasmus Medisch Centrum en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) voorspelt onder meer dat er jaarlijks honderden mensen extra zullen overlijden door hittestress. Al bij temperaturen boven de twintig graden sterven er meer mensen, vooral ouderen en zieken. De wetenschappers geven dan ook advies voor het bouwen van koelere gebouwen.

Energie besparen

Maar ook in bestaande bouw kunnen relatief eenvoudige maatregelen zonder al te grote investeringen al veel energie besparen, zegt Waaldijk. “Zo wordt bij gebouwkoeling vrijwel altijd gedacht aan de aanschaf van een koelinstallatie, maar ook met inrichting, isolatie en organisatorische maatregelen kan al het een ander aan het koelprobleem worden gedaan. Je zou de oplossing pas in de laatste plaats in koelsystemen moeten zoeken. En als je daarvoor kiest, neem dan een duurzaam systeem. Dan los je het op de meest zuinige manier op.”

Nieuwbouw

“Wij hebben hier in de zomer zeer hoge temperaturen, terwijl in de winter de stookkosten de pan uitrijzen”, vertelt Wim Looze, directeur van zorgaanbieder Novel Zorg en Wonen. Het 35 jaar oude verpleeghuis in Heerde is slecht geïsoleerd. De nieuwbouwplannen waren voor Looze het moment om eens kritisch te kijken naar het energieverhaal. “De budgetten in de zorg staan enorm onder druk. Tachtig procent van de kosten zijn personeelskosten. Daar wil je zo min mogelijk aankomen. Dus zet je alles op alles om op andere kosten te bezuinigen. Dan kom je al snel terecht bij energiebesparing, zeker met het oog op de steeds hogere energieprijzen en de huidige stand van de techniek.”

Nul-energieconcept

De oriëntatie heeft geleid tot het zogenoemde ‘nul-energieconcept’, waarin het gebouw net zoveel energie opwekt op als dat het verbruikt. Bij het ontwerp heeft de architect rekening meegehouden. “We hebben gekozen voor goede isolatie, dus zeer dikke muren en driedubbel glas. Ook is bij de positionering van het gebouw gekeken naar de stand van de zon.” Maar kern van het nul-energieconcept is een duurzaam energiesysteem: warmte-koudeopslag in combinatie met betonkernactivering. Hierbij vindt de warmte- en koudeafgifte plaats via leidingen in vloeren en plafond. “Met deze plannen wordt het energieverbruik praktisch nul. Eigenlijk willen we nog een stapje verder gaan, naar een plus-energieconcept, dan lever je dus energie in plaats van dat je energie afneemt”, legt Looze uit.

Extra investering

Aan deze plannen hangt wel een prijskaartje. Voor het nul-energieconcept is ongeveer vijf miljoen euro aan extra investering nodig. Looze hoopt een deel van de kosten via overheidssubsidies vergoed te krijgen. “Je bent nu meer geld kwijt, maar op de lange termijn verdien je dit terug.” De terugverdientijd van dit warmtekoudeopslagsysteem is zo’n veertien jaar. “Toen we tweeënhalf jaar begonnen met de nieuwbouwplannen was dat nog twintig tot dertig jaar. Maar door de stijgende energieprijzen zal de terugverdientijd bij de oplevering al weer korter zijn.”

De hogere investering weegt volgens Looze ruimschoots op tegen de aantrekkelijkheid van dit concept. “Je bouwt dit soort gebouwen voor zo’n vijftig jaar. Die meerinvestering komt er dus ruimschoots uit. Zeker in ons geval, omdat we het gebouw zo inrichten, dat het in de toekomst ook bruikbaar is voor andere doeleinden. Daardoor behoudt het zijn waarde.”

Toekomstbestendig

Los van de energiebesparing staat volgens Looze het comfort voor personeel en cliënten. “Je wilt over twintig jaar nog steeds goede zorg verlenen. Met de werkdruk en personeelstekorten wil je het voor je personeel ook aantrekkelijker maken. Een toekomstbestendig gebouw kan daar aan bijdragen. Je kan het niet maken dat je over twintig jaar met een gebouw zit waar je helemaal niks mee kan. Bovendien vereist aangescherpte wetgeving meer aandacht voor energiebesparing”

Voorlopig is het nog niet zo ver. De bouwaanvraag voor de nieuwbouw in Heerde is in oktober ingediend. Als alles volgens plan verloopt, start volgend jaar de bouw en kunnen de bewoners in 2011 hun nieuwe onderkomens betrekken.

Al Gore

Het heeft directeur Looze wel extra inspanning gekost om alle betrokkenen te overtuigen dat dit een goed idee is, want afschrijvingstermijnen van vijftien jaar zijn nog heel ongebruikelijk voor verpleeghuizen. “Iedereen denkt, ‘normaal is goed genoeg’. Bovendien is de zorg maar weinig bezig met ‘Al Gore’. De zorg is met cliënten bezig. Maar op het moment dat je de waarschuwing van Gore koppelt aan een stabiel binnenklimaat, beginnen mensen het te begrijpen. Voeg daar de gedaalde energierekening bij en het kwartje valt: energiebesparing betekent meer geld voor personeel. Dus meer handen aan het bed, en daar draait het uiteindelijk om in de zorg.” (Carolien Terlien)

Geef uw reactie

Om te kunnen reageren moet u ingelogd zijn. Heeft u nog geen account, maak dan hieronder een account aan. Lees ook de spelregels.