Een selecte groep zeer gespecialiseerde professionals – bediening en koks – streeft er continu naar om met soms opvallende ingrediënten en technisch complexe handelingen culinaire perfectie te bereiken. In deze restaurants werkt relatief veel personeel met geavanceerde middelen voor een beperkt aantal gasten, wat zich vertaalt in de prijs.

Voor velen van ons is een avondje uit eten net zo plezierig, zo niet prettiger, in het eetcafé om de hoek, waar met minder personeel en middelen een goede maaltijd wordt geserveerd, tegen een andere prijs en waar het gevoel herkend te worden van een eerder bezoek positief bijdraagt aan de ervaring.

Voor beide locaties geldt, dat je weet dat je er veilig kunt eten, want de regels voor voedselveiligheid zijn gelijk en die worden door de Voedsel- en Warenautoriteit geborgd.

Gespecialiseerd team

De gerechten in sterrenrestaurants zijn te vergelijken met 5 procent van de gedifferentieerde hooggespecialiseerde acute zorg. Voorbeelden daarvan zijn de behandeling van een hartinfarct door te dotteren, de stabilisatie van patiënten met een gescheurde buikslagader of de opvang van patiënten na een zeer ernstig ongeval. Voor deze zorg is het belangrijk dat een team van hoog-specialistische verpleegkundigen en artsen de behandeling doet. Onderzoek toont aan dat de kwaliteit van deze teams beter is als zij zich specifiek toeleggen op deze groep patiënten. Voor patiënten met deze aandoeningen is iets verder rijden dan ook een logische keuze en de ambulance is geschikt voor stabilisatie. Dit is wat mij betreft een voorbeeld van effectieve concentratie.

Lokaal netwerk

Bij de meeste patiënten – de andere 95 procent – gaat het om reguliere acute zorg, met aandoeningen die technisch minder complex zijn, wel potentieel levensbedreigend kunnen zijn, en vaak een uitdaging vormen om te diagnosticeren. Voor effectieve opvang en behandeling is het voor deze patiënten belangrijk dat ze worden gezien door goed opgeleide professionals op een plek die voldoet aan minimale eisen: een SEH. Deze zorg vereist niet een groot team of geavanceerde apparatuur, maar is juist gebaat bij een lokaal netwerk van professionals die elkaar kennen en bekend zijn met de sociale context van de patiënt. Goed om op te merken dat 80 procent van alle patiënten op de SEH met eigen vervoer komt en dat een groot deel na een onderzoek en eventuele behandeling weer naar huis kan. Concentratie van de zorg voor deze groep patiënten is niet bewezen effectief.

Schaalnadelen

In Nederland heeft de afgelopen twintig jaar een schaalvergroting van de acute zorg plaatsgevonden, vaak door fusies en gesteund door overheidsbeleid. Dit gebeurde meestal onder het mom van betaalbaarheid en kwaliteit, waarbij de verminderde toegankelijkheid moest worden geaccepteerd. Echter, in onderzoek en in rapporten van de ACM zijn vraagtekens gezet bij deze beweging, want er blijken ook schaalnadelen te zijn. Een te grote instelling blijkt minder effectief te worden, kan leiden tot lagere kwaliteit, meer personeelsinzet en tot hogere maatschappelijke kosten. Er zullen ook maar weinig mensen voorstellen om fusie en schaalvergroting van sterrenrestaurants te laten plaatsvinden om zo uit eten betaalbaarder of toegankelijker te maken.

Waarborgen

Ons beleid zou daarom gericht moeten zijn op het waarborgen van kwaliteit van de reguliere acute zorg en het voldoen aan minimale eisen. De optimale schaal zou daarbij helpen om de zorg betaalbaar, toegankelijk en van goede kwaliteit te houden, terwijl het ook de groeiende zorgvraag en personeelstekorten helpt dempen. We moeten afstappen van de focus op het creëren van meer grootschalige ‘sterrenrestaurants’ in de zorg, en juist meer aandacht besteden aan de basis van reguliere acute zorg, waar de behoeften van de meeste patiënten en maatschappij liggen.

Actiepunten

Wat we moeten doen:
– zorgvragen voorkomen door aandacht te hebben voor waardigheid en alle determinanten van gezondheid – bestaanszekerheid, onderwijs, veilige leefomgeving en huisvesting
– zorgen voor continuïteit van zorg, een vaste huisarts zorgt bijvoorbeeld voor 20 procent minder SEH-presentaties
– inzetten op optimale schaal voor ziekenhuizen en SEH’s onder andere door de financiering van met name reguliere zorg in plaats van hoogcomplexe zorg centraal te stellen.
– de minimale kwaliteit van tweedelijns acute zorg borgen middels het uitvoeren van het kwaliteitskader spoedzorgketen en het opstellen van een leidraad SEH.

Door: David Baden, SEH-arts en voorzitter van de Nederlandse Vereniging van SpoedEisende Hulp Artsen