Borstlap, lid van de Raad van State, werd naar aanleiding van het massaontslag van 1100 thuiszorgmedewerkers bij zorgaanbieder Sensire vorig jaar door minister Lodewijk Asscher van Sociale Zaken als waarnemer naar de Achterhoek gestuurd. Gisteren presenteerde hij een kritisch rapport over de knelpunten voor de nieuwe Wmo. Volgens Borstlap is het illusoir te denken dat de Wmo in 2015 over de hele linie foutloos zal worden ingevoerd. Als eerste knelpunt noemt de waarnemer het inkoopbeleid. Het is volgens Borstlap zo dat aanbieders van ondersteuning maar weinig informatie delen met gemeenten. ‘Dat is vreemd en niet praktisch, omdat, zo is mij gebleken, juist bij aanbieders veel kennis en ervaring zit over efficiënt organiseren van de benodigde ondersteuning. Uit mijn gesprekken is gebleken dat gemeenten in de thans reeds beschikbare informatie veelal de weg niet weten te vinden.’ Gelet op de tijd die nodig is voor gemeenten om zich voor te bereiden op de Wmo 2015, adviseert Borstlap dringend dat eind april alle expertise van aanbieders bijeen is gebracht en toegankelijk is gemaakt voor gemeenten. Verder zou Borstlap graag zien dat gemeenten, aanbieders, zorgverzekeraars en werknemersorganisaties een Code Verantwoord Marktgedrag tekenen. Zo’n code bestaat ook in de schoonmaakbranche en zorgt ervoor dat alle partijen weten aan welke spelregels zij zich moeten houden bij de zorginkoop. Bovendien moeten er meerjarige contracten gesloten worden bij de zorginkoop.

Zwart circuit

De waarnemer voorspelt bovendien het ontstaan van een omvangrijk zwart circuit rondom huishoudelijke hulp. ‘De substantiële bezuiniging op de huishoudelijke hulp kan leiden tot omvangrijke toename van de werkloosheid. Zonder nader beleid zullen deze werkzaamheden zich evenwel vooral in het zwarte circuit ontwikkelen dan wel in de alfahulpconstructie. Indien men dat niet wenst dan zal aanvullend rijksbeleid nodig zijn om de arbeidskosten voor deze werkzaamheden sterk te verlagen.’

Conflict vakbond en werkgevers

Ten slotte ziet de waarnemer het huidige conflict tussen werkgeversorganisaties en werknemersorganisatie Abvakabo over de cao voor de verpleging, verzorging en thuiszorg (VVT) als zeer onwenselijk. ‘Mijns inziens moet een serieuze poging gewaagd worden om deze ongelukkige situatie te doorbreken. Alle betrokken partijen zouden een serieuze poging moeten wagen om op korte termijn de strijdbijl van het verleden te begraven en gezamenlijk om de tafel te gaan zitten gelet op de grote gezamenlijke belangen bij de ontwikkelingen vanaf 2015.’

Uitstel van invoering

In het rapport van Borstlap komen ook andere bronnen aan het woord. Zo pleit wethouder Leo Scharrenborg van gemeente Berkelland voor uitstel van de invoering. ‘Overheidsbeleid moet minimaal een jaar van tevoren duidelijk zijn om een goed inkoopproces vorm te kunnen geven. Dat is ook nu niet meer haalbaar, waardoor ontwikkelruimte blijft ontbreken en gemeenten in eerste instantie weer te veel energie en kosten moeten steken in handhaving van een bestaand aanbod.’