Het concept passende zorg bepaalt de komende jaren de beleidsagenda van bestuurders in de zorg. Is het een programma, een beweging of allebei?, vraagt Joep de Groot, voorzitter van zorgverzekeraar CZ, zich hardop af op het Zorgvisie-congres Passende zorg op 7 maart in Utrecht.

Personeelsschaarste

De noodzaak om de zorg anders te organiseren, is evident, stelt De Groot. Het zorgaanbod kan de zorgvraag niet bijhouden. Er is simpelweg niet voldoende personeel om de zorgvraag van de vergrijzing aan te kunnen als iedereen alles op dezelfde manier blijft doen. ‘We leiden meer huisartsen, medisch specialisten en verpleegkundigen op dan ooit en toch is er een personeelstekort. De kinderen zijn op.’

Passende zorg en IZA

Beleidsmakers zijn eensgezind. Passende zorg is de enige route die leidt tot een houdbare organisatie van de gezondheidszorg. Het is de enige manier om de zorg toegankelijk, betaalbaar en kwalitatief van een hoog niveau te houden. Dus zijn er afspraken over gemaakt in het integraal zorgakkoord (IZA). ‘IZA was een dagbesteding voor bestuurders in de zorg’, zegt De Groot, die een van de architecten was van het IZA. ‘Passende zorg is het kloppende hart van IZA.’

Zorgcontractering 2024: passende zorginkoop

De kunst is nu om het concept van de tekentafel naar de praktijk van de zorguitvoering en de zorginkoop te brengen. De contractering 2024 moet al volgens de principes van passende zorg verlopen, zei Sjaak Wijma, voorzitter raad van bestuur van Zorginstituut Nederland, in een interview met Zorgvisie. Hij wil af van p x q, maar wil inhoudelijke gesprekken over passende zorgpraktijken. De taak van de overheid is om de transitie naar passende zorg te faciliteren. Passende zorg betekent dus dat de organisatie, de bekostiging, het pakketbeheer en het toezicht moeten veranderen.

Programmatische aanpak

De Groot verwacht dat zorgaanbieders nu al aan de slag gaan passende zorg. Hij raadt ze aan om dat via een strakke programmatische aanpak te doen. ‘Dat is de implementatiemotor van passende zorg.’ Hij ziet al zorgaanbieders die in hun eigen organisatie heel planmatig met de principes van passende zorg aan de slag gaan. ‘Neem GGZ Breeburg dat maar liefs 30 procent van de zorgvragen in het sociale domein weet te organiseren. De passende zorgpraktijken bestaan al. Het barst van de goede voorbeelden in de zorg. We moeten meer werk maken van opschalen.’

Opschalen

De CZ-topman adviseert zorgaanbieders om niet allemaal zelf het wiel uit te vinden. ‘Gebruik bewezen effectieve initiatieven. Leer van elkaar, jat van elkaar.’ Nog een tip: doe het er niet ‘even’ bij naast het reguliere werk, maar doe het als speciaal project. Laat de zorgprofessionals daarbij in de lead; in ziekenhuizen dus de vakgroep. Tot slot: ga goede voorbeelden opschalen. ‘Nederland is wereldkampioen pilots. Als iets bewezen goed is, moeten we gewoon opschalen.’

Passende financiële prikkels

Wel ziet De Groot uitdagingen in het huidige stelsel. Daarin ontbreekt het nog aan passende financiële prikkels. Zorgaanbieders hebben de neiging te focussen op de zorg die de meeste marge biedt. Een andere factor is het gedrag van zorgprofessionals. CZ ziet bijvoorbeeld in de ziekenhuiszorg nog te veel ‘draaideurconsulten’ om dbc’s te scoren, zodat zorgaanbieders voldoende omzet draaien. Ook zijn er msb’s die hun eigenbelang vooropstellen en niet mee doen aan de afspraken die de zorgverzekeraar met het ziekenhuis heeft gemaakt. Werk aan de winkel dus.

Congruent inkopen

Wanneer gaan zorgverzekeraars nu eens echt congruent inkopen, vraagt een deelnemer aan het congres. Maar over passende zorgcontractering blijft De Groot een beetje vaag. Er is niet een recept. Ja, zorgverzekeraars gaan congruent inkopen, maar ze gaan niet precies hetzelfde contract afsluiten. Hij erkent wel dat een passend contract wat anders is dan p x q.