Artikel bewaren

U heeft een account nodig om artikelen in uw profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties3

De mythe van 4 miljoen m2 leegstand

Het – feitelijk al meer dan tien jaar geleden – ingezette beleid van extramuralisering verklaart niet het verzorgingshuis failliet, zoals sommige media en zorgbestuurders beweren, het herdefinieert slechts de financiering van het verzorgingshuis. Dat is heel wat anders. Ook een uitdaging, daar niet van.
De mythe van 4 miljoen m2 leegstand

De Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) laat in zijn onlangs gepubliceerde rapport Langer zelfstandig, een gedeelde opgave van wonen, zorg en welzijn zien ook de finesses van de ontstane dynamiek niet te hebben begrepen. Enkele voorbeelden. De Rli schrijft: ‘De korte termijn waarop de beperking van toegang tot intramurale verblijfsvormen wordt geregeld, past niet bij de omvang van de benodigde aanpassingen voor het zorgvastgoed. Herbestemming van vastgoed kost tijd. De raad heeft berekend dat het gaat om ruim 4 miljoen m2 zorgvastgoed dat gerenoveerd of herbestemd moet worden.’

Capaciteit zal groeien

Hier is de raad niet specifiek: de toekomstige intramurale capaciteit (zzp 5 en hoger) zal juist groeien. Door vergrijzing en medisch handelen komen er meer mensen die ook nog eens ouder worden. De druk op verpleeghuizen neemt toe; uitbreiding in capaciteit is noodzakelijk. Dit is een geleidelijk proces onder geleide van de (te maken) productieafspraken. Als de Rli in bovengenoemde passage de huidige verzorgingshuizen bedoelt: door de extramuralisering van de lichte zorgvragers zijn niet alle verzorgingshuisbewoners plotseling verdwenen. Sterker nog: de potentiële groep verzorgingshuisbewoners groeit en de huidige groep woont momenteel naar tevredenheid. Wat wel verdwenen is, is de financiering van het verzorgingshuis, althans van overheidswege. Dat is wat anders. Het betekent dat de instelling zal moeten kijken hoe het bedrijfsmodel zo aangepast kan worden dat de beloning die de klant over heeft voor wonen met diensten en/of welzijn minimaal in evenwicht is met de bedrijfskosten hiervoor. Dat gaat dus niet alleen over herbestemmen of renoveren, het gaat over heroverwegen van het bedrijfsmodel.

Langer zelfstandig wonen

Over de focus op het langer zelfstandig wonen, staat in het rapport: ‘Dit is een grote daling van de benodigde capaciteit, ook al zou de vraag van ouderen naar plaatsen in verzorgingshuizen deels ook zonder dit beleid zijn afgenomen, vanwege de behoefte om zelfstandig te blijven wonen.’

Dit is niet correct. Feitelijk is het bestaande verzorgingshuis een vorm van ‘verzorgd wonen’, in de toekomst gaat alleen de geldstroom anders lopen. De Rli concludeert zelf verderop dat de vraag juist enorm stijgt naar deze woonvorm. Het fenomeen blijft interessant: als de overheid betaalt dan is de woonvorm prima, moeten de mensen zelf betalen dan, zo concludeert de raad, voldoet deze niet meer en moet drastisch aangepast worden. Met enorme investeringskosten tot gevolg. De vraag is of dat een verstandige conclusie is. De betaalbaarheid zal leidend worden, dus misschien dat het in huidige staat doorexploiteren tegen beperkte huur een prima oplossing is.

Transformatie zorgvastgoed

Dat de raad focust op de verkeerde zaken blijkt uit de tekst: ‘Creëer meer tijd voor en flexibiliteit in de transformatie van het zorgvastgoed .Dit transitieplan legt de tijdsplanning van de transformatie van het vastgoed vast, passend binnen de specifieke condities van het vastgoed en de lokale context. Het transitieplan zou moeten worden goedgekeurd door het zorgkantoor, de gemeente en indien nodig ook door het College sanering zorginstellingen.’

Een sympathiek idee, echter het grootste probleem dat instellingen hebben bij de transitie naar extramurale zorgverlening in het bestaande gebouw, is niet aanpassing van het vastgoed of het vragen van huur. Het gaat juist om het wegvallen van de vergoeding voor de hotelmatige kosten die in de AWBZ ruim vergoed werden. Hiervoor moet de instelling een plan maken. Dit plan hoeft door niemand te worden goedgekeurd: de markt zal bepalen of het aanbod in evenwicht is met de vraag. Dat valt te onderzoeken, daar moeten de zorgkantoren en de gemeente ver van blijven. Het hogere doel was immers marktwerking in de zorg te creëren.

Binnenboord houden

Al met al wekt de raad de indruk dat we te maken hebben met een vastgoedprobleem door een vergelijking te maken met het kantorenvastgoed. Dat is misleidend aangezien de kantorenmarkt met een heel ander probleem worstelt, namelijk: vraaguitval. Daar is in de ouderenhuisvesting absoluut geen sprake van. De uitdaging zit hem erin de huidige bewoners ‘binnenboord te houden’ met een aantrekkelijk aanbod van wonen, zorg en welzijn. Ook de nieuwe klant zal de weg dan weten te vinden naar het verzorgingshuis.

Kortom: zorgaanbieder, ga aan de slag en bedien je toekomstige doelgroep. Zoek naar nieuwe modellen om de bedrijfsvoering op orde te houden en focus daarbij niet alleen op het vastgoedvraagstuk zoals de Raad voor leefomgeving en infrastructuur doet. Onderneem. De koplopers zullen worden beloond.

Michiel Wentges,

Algemeen directeur BOB Advies

 

Scheiden wonen & zorg

Het beleid om het wonen en de zorg in de care te scheiden, vormt al jaren een hoofdpijndossier voor zorgbestuurders. Hoe houden zij de verzorgingshuizen open zonder de huisvestingvergoeding?

3 REACTIES

  1. Een onterechte reactie van dhr. Wentgens. De RLI stelt slechts, zoals dhr. Wentgens zelf al citeert: ‘De raad heeft berekend dat het gaat om ruim 4 miljoen m2 zorgvastgoed dat gerenoveerd of herbestemd moet worden.’ De raad spreekt dus niet van leegstand — de titel van dit blog.
    En voor zover de raad dat toch doet, heeft de raad gelijk. Staatssecretaris Van Rijn heeft erkend, op Kamervragen, dat door de afschaffing van het Zzp 3-recht op een plaats in een verzorgingshuis per 1-1-2014 er jaarlijks 15.000 ouderen niet meer hun intrek mogen nemen in een verzorgingshuis. Dat betekent dat de kans groot is dat het door Berenschot berekende aantal te sluiten verzorgingshuizen inderdaad 800 zal bedragen.
    En er zijn meer redenen waarom het kabinetsbeleid — heeft BOB Advies dat mede helpen vormgeven? — inderdaad zal resulteren in een chaos in de ouderenzorg. Zie voor het hele verhaal http://www.gezondezorg.org/ouderenzorg.

  2. Lees alle reacties
  3. Goed om een ander geluid te laten horen – als er niets gedaan wordt zal de mythe werkelijkheid worden – ik lees dit ook als een appel op het ondernemerschap voor zorginstellingen en niet alleen maar vragen om meer geld en tijd – het zal overigens vaak niet gemakkelijk zijn de transitie goed te doorlopen – uitdaging genoeg dus.

  4. Een interessant betoog Michiel, dat ik zeker grotendeels onderschrijf.
    Aannemelijk is dat de vraag naar geclusterde woonvormen voor ouderen zal blijven bestaan, of wellicht zelfs toenemen. Het is echter te verwachten dat de behoefte van deze groep om diensten af te nemen zal verkleinen. Zeker als dat, met de terugtrekkende beweging ingezet door het kabinet, vanuit eigen portemonnee gedaan moet worden. Het gaat daarbij niet alleen om diensten op het vlak van wonen en welzijn, maar evenzo om zorgdiensten. Dit leidt tot een krimpende markt voor de zorginstellingen en dus, macro gezien, tot krimpscenario’s voor hen. En dat wil (bijna) niemand! Vraagt daardoor veel van de bestuurders om óf ondernemer en koploper te worden óf invulling te geven aan het krimpmodel. Beide vaak lastige stappen voor de huidige bestuurders en managers wonen&welzijn.
    Hoe waar het geschetste beeld ook is, het probleem – of beter de uitdaging – is en blijft enorm. Bovendien tikt de tijdbom van een niet-sluitende exploitatie onverminderd door.

Geef uw reactie

Om te kunnen reageren moet u ingelogd zijn. Heeft u nog geen account, maak dan hieronder een account aan. Lees ook de spelregels.