ActiZ-bestuurder Jeroen van den Oever: “Dit was niet de afspraak in het IZA. Wij gingen ervan uit dat er juist meer zou worden geïnvesteerd in de wijkverpleging. Het beeld is nu dat iedereen minder zorg levert in plaats van meer. Blijkbaar hebben de zorgverzekeraars de afgesproken verruiming van de wijkverpleging niet doorgevoerd.”

Wijkverpleging

De afspraak waar Van den Oever op doelt, stamt uit 2022 en is de reden waarom ActiZ het Integraal Zorgakkoord (IZA) na initiële twijfel toch heeft ondertekend. Er kwam 250 miljoen euro extra voor de wijkverpleging. Hiervan is 75 miljoen in een fonds gegaan dat wordt beheerd door ZN, ActiZ en Zorgthuis. De resterende 175 miljoen euro zou door de zorgverzekeraars worden vertaald naar hogere inkooptarieven voor de wijkverpleging, of hogere volumes. Per saldo is dit niet terug te zien in de tussentijdse rapportage die Van den Oever onlangs onder ogen kreeg. “Dit is dramatisch voor een sector die cruciaal is voor het beperken van instroom in ziekenhuizen, het mogelijk maken van thuis herstellen en het ontlasten van huisartsenpraktijken. De wijkverpleging gaat steeds verder achteruit. Terwijl het extra geld de ruimte had kunnen geven om salarisachterstanden te compenseren, of om systeemfuncties beter te regelen.”

Personeelstekort

Van den Oever noemt als mogelijke andere oorzaken voor de onderschrijding het personeelstekort, de oversterfte door corona waardoor er mogelijk minder kwetsbare ouderen zijn en een toename van mensen die thuis wachten op een verpleeghuisplek en Wlz-bekostigde zorg krijgen via volledig of modulair pakket thuis in plaats van wijkverpleging uit de Zorgverzekeringswet. “Wij zijn heel erg verbaasd en willen begrijpen wat er precies aan de hand is. Dan kunnen we ook zien wat we er aan kunnen doen. Het lijkt wel of de zorgverzekeraars niet willen dat de cijfers inzichtelijk worden.”

Systeemfuncties

De ActiZ-bestuurder zegt dat ActiZ Zorgverzekeraars Nederland en de NZa al meerdere keren om een verklaring heeft gevraagd, maar dat daar nog geen antwoord op is gekomen. Hij houdt zijn hart vast voor 2024, want dan moeten volgens de IZA-afspraken speciale kostentools worden gebruikt voor systeemfuncties in de wijkverpleging. Voor de avond-, nacht- en weekendzorg en de coördinatie in de wijkverpleging zijn echter nog geen kostentools gereed. De onderhandelingen voor 2024 zijn net begonnen. “Ik vind het belangrijk dat zorgverzekeraars hun houding aanpassen en proberen te investeren in de wijkverpleging zoals we hebben afgesproken. Er blijft nu een kwart van het geld op de plank liggen, wat de Tweede Kamer wel daarvoor heeft bestemd.”

Zorgverzekeraars Nederland

ZN reageert desgevraagd “verrast” door de uitspraken van ActiZ. “Zorgverzekeraars houden zich vanzelfsprekend aan de afspraken die gemaakt zijn in het Integraal Zorgakkoord. ActiZ heeft eerder dit jaar bij ZN aangegeven dat de contractering 2023 juist goed verlopen is, en heeft deze het rapportcijfer 7 gegeven.”

De zorgverzekeraars zeggen dat er vanuit het IZA zichtbare mooie gezamenlijke stappen zijn gezet. “Aanvullend aan de afspraken in het IZA hebben ActiZ, Zorgthuisnl en ZN het IZA-fonds Wijkverpleging opgezet van 75 miljoen euro en is de inkoop van de systeemfunctie onplanbare nachtzorg via volgbeleid ingekocht. Daarnaast kijken we in IZA-verband, in goed en constructief overleg met onder andere ActiZ, Zorgthuisnl alsook de zorgaanbieders hoe we binnen de uitdagingen in de zorg (zoals personeelstekort en toenemende zorgvraag), de toegankelijkheid van de zorg kunnen blijven garanderen. ZN heeft in maart het Investeringsakkoord Opleiding Wijkverpleging ondertekend en werkt nu onder andere hard aan de inrichting van een fonds voor zij-instromers wijkverpleging.”