Artikel bewaren

U heeft een account nodig om artikelen in uw profiel op te slaan

Login of Maak een account aan
Reacties0

Hoe kunnen we de zorg (ont)regelen: lessen uit schrapsessies

Crissy Mulder
De beweging (Ont)Regel de Zorg is nu ruim een jaar op gang. Wat hebben ze tot dusver geleerd? Welke oplossingen zijn er om de zorg bestendig te ontregelen? Kees Kraaijeveld, directeur van De Argumentenfabriek, presenteert zijn ‘lessen’ uit de schrapsessies.
Topadvocaten gezondheidszorg 2018: doet u mee?
Fotolia

‘Steeds opnieuw blijkt hoe ingewikkeld het vraagstuk van de administratieve lasten is en hoe machteloos vrijwel iedereen zich voelt om er daadwerkelijk iets aan te doen’, vertelt Kees Kraaijeveld. ‘Tegelijkertijd waren er ook terugkerende thema’s. Rode draden die we bij nader inzien kunnen trekken, zowel door de analyse van het probleem als door de mogelijke oplossingsrichtingen. In het boekje Hoe kunnen we de zorg blijvend (ont)regelen? heb ik gepoogd deze rode lijnen op papier te zetten en de complexiteit van regeldruk en regelverstrengeling uiteen te rafelen.’

Zeven oorzaken van het probleem

Onder meer de schrapsessies gaven Kraaijeveld inzicht in de onderliggende oorzaken van de uit de hand gelopen administratieve lastendruk in de zorg. Als rode draden noemt hij zeven onderling verbonden deelproblemen:

  1. Informatieprobleem: zorgverleners missen neutrale en eenduidige informatie over administratieve handelingen.
  2. Regelprobleem: de zorg maakt te veel regels en regelt te gedetailleerd.
  3. Implementatieprobleem: door ‘overimplementatie’ ontaardt de bedoeling van regels in ‘bureaucratisme’: de ontaarding van bureaucratie tijdens de gedetailleerde implementatie van richtlijnen, leidraden en kwaliteitsstandaarden.
  4. Houdbaarheidsprobleem: administratieve taken hebben geen uiterste houdbaarheidsdatum en worden zelden afgeschaft.
  5. Doelmatigheidsprobleem: het ontbreekt de zorg aan kostenbewustzijn als het om administratieve taken gaat.
  6. Toezichtprobleem: zorgverleners durven uit angst voor toezichthouders niet zonder registraties.
  7. Cultuurprobleem: de cultuur in de zorg is gezagsgetrouw, behoudend, angstig en risicomijdend.

Zeven oplossingsrichtingen

Bij de zeven deelproblemen noemt Kraaijeveld ook zeven oplossingsrichtingen:

  1. Oplossingen voor het informatieprobleem: informeer zorgverleners over wat wel en niet moet wat betreft administratieve taken en betrek hen nog nadrukkelijker bij het inrichten van de bureaucratie. Biedt zorgverleners neutrale en eenduidige informatie over administratieve taken. Laat deze informatie expliciet onderschrijven door alle betrokken partijen. Leg de eindredactie van de informatie bij een gezaghebbende, onafhankelijke partij. Informeer zorgverleners over hoe regels worden gemaakt en hoe ze daarop invloed kunnen uitoefenen. En breng het medisch primaat terug in de systemen, de inhoud moet leidend zijn.
  2. Oplossingen voor het regelprobleem: doe voortaan aan strenge zelfbeperking bij het maken van regels. Uniformeer en minimaliseer de indicatoren voor externe partijen. En voorkom nieuwe regeldruk voortkomend uit wet- en regelgeving.
  3. Oplossingen voor het implementatieprobleem: houd implementaties altijd zo simpel en eenvoudig mogelijk en laat zorginkopers en toezichthouders actief het ‘bureaucratisme’ bestrijden. Betrek zorgverleners die de bedoeling van een beleidsmaatregel kennen bij de implementatie. Benoem de komende vijf jaar een Chief Deregulation Officer in elke raad van bestuur. Maak de frequentie van registraties zo laag mogelijk. Laat de inspectie bij implementaties de mate van ‘bureaucratisme’ toetsen. En zie de mate van ‘overimplementatie’ als mate van geldverspilling.
  4. Oplossingen voor het houdbaarheidsprobleem: doorbreek de krachten die de status quo in stand houden. Plak een vervaldatum op elke beleidsmaatregel. Breng in kaart hoeveel regelaars er nu in de zorg werken. Ontsla de regelaars en stel ze aan als (ont)regelaars.
  5. Oplossingen voor het doelmatigheidsprobleem: verhoog het kostenbewustzijn wat betreft de bureaucratie in de zorg. Breng de kosten van administratie in de zorg precies in kaart. Maak kosten-baten-analyses alvorens administratieve handelingen te implementeren. En gebruik de Trechter van Verdunning.
  6. Oplossingen voor het toezichtprobleem: maak de stap naar waarderend toezicht. Combineer het schrappen van regels en systemen met nieuwe vormen van toezicht. Geef als toezichthouder zorgverleners en instellingen expliciet toestemming om te ontregelen. En stop met incidentenpolitiek en met het politieke micro-management.
  7. Oplossingen voor het cultuurprobleem: maak werk van de organisatiecultuur in de zorg. Maak van de huidige afvinkcultuur een open aanspreekcultuur. En werk met zorginkopers en toezichthouders samen op basis van gelijkwaardigheid.

Over Kees Kraaijeveld

Kraaijeveld was, als medeoprichter en directeur van De Argumentenfabriek, inhoudelijk betrokken bij het initiatief van actiecomité Het Roer Moet Om en VvAA om de zorg te ontregelen. Hij begeleidde het denkwerk van de denktank (Ont)regel de zorg, gaf de schrapconferentie in november 2017 inhoudelijk mede vorm en leidde de schrapsessies in goede banen. Kraaijeveld is mede-initiator van het platform ‘Zó werkt de zorg’ en schreef in die hoedanigheid meerdere boeken over hoe het Nederlandse zorgstelsel is georganiseerd.


Congres Grip op regeldruk

Iedereen wil de regeldruk verminderen, maar de praktijk is weerbarstig. Wat kunt u als organisatie zelf doen? Op het Zorgvisie-congres ‘Grip op regeldruk‘ op 12 februari leert u van de koplopers, zoals het Radboudumc, Philadelphia, Meander Zorggroep en Diakonessenhuis, hoe zij succesvol de regeldruk hebben teruggebracht.
Bekijk het programma en meld u aan.

Geef uw reactie

Om te kunnen reageren moet u ingelogd zijn. Heeft u nog geen account, maak dan hieronder een account aan. Lees ook de spelregels.