Hoe kunnen ziekenhuizen de verpleegkundige zorg beter inrichten? Dat onderzocht Catharina van Oostveen, AMC-verpleegkundige en verplegingswetenschapper, in haar proefschrift Modeling and managing the patients’ need for clinical care. Ze ontwikkelde een computerprogramma dat (hoofd)verpleegkundigen helpt om bij het begin van een dienst de patiënten te verdelen over het team.

Het resultaat: verpleegkundigen ervaren minder werklast en de toewijzing van patiënten kost 30 procent minder tijd. Reden genoeg om het instrument verder te verfijnen en grootschaliger te testen, aldus de onderzoeker. Belangrijke factoren in haar model zijn de ‘acuutheid’ van patiënten, hun voorkeuren voor een medewerker en de bekendheid van de verpleegkundige met een patiënt.

Andere instrumenten

De ontwikkelde software is het sluitstuk van Van Oostveens studie. De verplegingswetenschapper onderzocht eerst andere instrumenten. Een zelfontworpen model om de zorgvraag van patiënten te voorspellen had niet het gewenste resultaat. De oorzaak: belangrijke variabelen, zoals complicaties, worden pas duidelijk tijdens de opname. Het Finse personeelsplanningssysteem RAFAELA stuitte op een lauwe ontvangst bij verpleegkundigen. Zij ervoeren het invullen ervan als een extra last.

Organisatieonderzoek

Van Oostveen ondervond nogal wat hindernissen bij haar onderzoek. Alle ziekenhuizen die haar zorgvraagmodel zouden testen haakten af, behalve het AMC. De verplegingswetenschapper constateert dat het ziekenhuizen ontbreekt aan infrastructuur voor zorgorganisatieonderzoek. De registratie van managementdata verschilt per ziekenhuis en is vaak onvolledig. Verpleegkundigen ontberen de kennis en attitude om onderzoek te doen en te innoveren. Zij zijn vooral gericht op hun eigen professie en afdeling.

Evidence based management

Organisatieonderzoek is wel nodig om in de toekomst evidence based management mogelijk te maken. Academische en topklinische ziekenhuizen moeten daarom gezamenlijk zulk onderzoek initiëren en ondersteunen. Onder meer via eenduidige registratiesystemen en onderzoekstijd voor professionals. De verplegingswetenschapper beveelt verder aan de organisatorische betrokkenheid van verpleegkundigen te vergroten. Sterk verpleegkundig leiderschap leidt blijkens onderzoek tot minder burn-out bij medewerkers en betere uitkomsten bij patiënten.