“Wij doen dit al jaren”, schrijft een verpleegkundige in de ziekenhuiszorg. “Het is niets nieuws, met name bij acuut verwarde mensen of bij bijvoorbeeld mensen die een stoma gekregen hebben.”

Noodzakelijk

Een toezichthouder in de ouderenzorg ziet de inzet van mantelzorgers als noodzakelijk in verband met te verwachten tekorten aan zorgpersoneel. “Het is veiliger omdat er meer handen en ogen om het bed staan.” De inzet moet ook ‘begrensd’ worden volgens die respondent. “Niet overvragen, geen handelingen waarvoor professionele zorg nodig is en zeker ook gebaseerd op de wens en mogelijkheden van de mantelzorger.”

Win-win

Op basis van vrijwilligheid kan het een win-win zijn indien beide partijen zich daar wel bij voelen, denkt een programmamanager in de ziekenhuiszorg. “Wel moet er voor de mantelzorger dan een en ander aan faciliteiten zijn (stoel, eten en drinken etc.) en is goede communicatie tussen zorg en mantelzorg noodzakelijk om goed op de hoogte te zijn van hoe het gaat met patiënt.”

Gewoon proberen

“Gewoon proberen en doen deze pilot”, schrijft een verpleegkundige in de ziekenhuiszorg. Diegene is blij dat het St. Antonius dit initiatief heeft gelanceerd. “Wellicht gaan ze ons verrassen met een positieve uitkomst van de pilot. Het kan fijn en goed zijn voor de patiënt en mantelzorger mits op basis van vrijwilligheid en met heldere afspraken wat wel en niet mogelijk is.” Afname van werkdruk zal in het begin van dit experiment niet direct voelbaar zijn, gelooft de verpleegkundige. “Het heeft mijns inziens een paar jaar nodig.”

De verpleegkundige is blij dat een maatschappelijk debat is ontstaan: “Wat willen we als samenleving nu echt met de zorg? Het roer moet om. Zorg is ons allerzorg!”

Van nut zijn

Het geeft de mantelzorger de kans om van nut te zijn in plaats van alleen maar op bezoek te komen, ziet een directeur in de geestelijke gezondheidszorg. “Het kan de verpleging een beetje ontlasten. Veel mantelzorgers hebben zelf ook ervaring als professional in de zorg en deden ook al veel zorghandelingen in de thuissituatie.” Een ouderenzorgbestuurder: “Wij hebben alles ‘uitbesteed’ aan professionals en menen nu overal recht op te hebben. Maar als naaste heb je een menselijke ‘plicht’ om om te zien naar elkaar en elkaar te helpen en ondersteunen. Ook als je ziek bent of oud en niet alles meer zelf kunt.”

Druk op thuiszorg lager

Een beleidsadviseur in de thuiszorg denkt dat de inzet van mantelzorgers de brug van ziekenhuis naar huis kleiner maakt. “Daarmee wordt ook de druk op de thuiszorg verlaagd.” “Het zet meer de mens en minder de patiënt centraal”, gelooft een wijkverpleegkundige. “Je benut de expertise van zowel de patiënt als de expert in de thuissituatie van de cliënt. De patiënt kan goed geïnformeerd, voorbereid en ondersteund naar huis.”

Vrees voor uitval

Een business development manager en voorzitter van de centrale cliëntenraad vindt het goed om mantelzorgers op vrijwillige basis te betrekken bij ziekenhuiszorg van hun naasten. “Maar verplichten? Nee! Door het (moeten) verlenen van mantelzorg hebben mantelzorgers minder tijd voor hun eigen sociale, werkzame, familie- (etc-) leven. Dit zijn juist de momenten waar zij even op adem kunnen komen en energie kunnen opdoen om vervolgens weer de mantelzorg taak te kunnen uitoefenen. Ik vrees voor uitval van de mantelzorger en zijn we dan in ons zorglandschap nog niet veel verder van huis? Verder: pak de oorzaken van het personeelstekort in de zorg aan. Structurele oplossingen zijn veel duurzamer dan ‘lapmiddelen’.”

Van de zotte

Waar de meeste respondenten het inzetten van mantelzorgers als meerwaarde zien, schrijft een ander: “Het is van de zotte. Je hebt je handen al vol aan het samen verwerken van de ziekte. En wat als er geen mantelzorgers meer zijn?”

Kans op fouten

Er is volgens sommige respondenten ook meer kans op fouten als mantelzorgers worden ingezet. “Een schakel als mantelzorgers erbij vereist nog meer afstemming en dus meer fouten. Ten tweede ontbreekt de vereiste deskundigheid. Ten derde worden mantelzorgers medeverantwoordelijk voor medische fouten, dat is ethisch onjuist. En er zijn mensen die geen mantelzorgers hebben. Dit aantal neemt toe, dus het is geen toekomstbestendige oplossing.”

Vakondermijnend

Een verpleegkundige is huiverig om mantelzorgers in te zetten in het ziekenhuis. “Je ondermijnt het vak van verpleegkundige. Observeren tijdens de schaarde contacten zijn o zo belangrijk. Bovendien: de mantelzorger kan even een pas op de plaats maken als en patiënt in het ziekenhuis is, die mag aan de bak als de patiënt weer thuis is. Straks wordt de mantelzorger ook patiënt!”

Laat familie familie zijn

Een anesthesiemedewerker die reageerde ziet ook bezwaren: “Ik werk zelf in de zorg, dit zou betekenen dat als een dierbare in het ziekenhuis komt ik ook mantelzorger zal moeten zijn. Op deze manier kan ik geen naaste zijn maar word ik verzorgende. Laat familie dat ook zijn en laat zorgmedewerkers zorgen.” Diegene vervolgt: “Het al dan niet verplichtend karakter en inzet van mantelzorg zie we veel in derdewereldlanden. Te triest voor woorden dat in een welvarend land als Nederland, waar zo langzamerhand meer mensen AAN de zorg werken dan IN de zorg, dit ook gebeurt.”

Fatsoenlijke salarissen

Sommige respondenten vinden dat zorgverleners beter beloond moeten worden. Een oud-leidinggevende in de thuiszorg: “Het probleem wordt met de inzet van mantelzorgers niet opgelost. Verpleegkundigen meer betalen en meer mogelijkheden geven. En niet denkende alleen aan de financiën.” “De gereserveerde bedragen bij de zorgverzekeraars eindelijk maar eens gaan besteden aan de zorg en aan fatsoenlijke salarissen van de zorgverleners”, schrijft een ander.

“Schandalig”, schrijft weer een ander. “Wij betalen goud geld aan premies. Zorgverzekeraars moeten hun taak doen en voor goede kwaliteitszorg zorgen. Stop met zorgverzekeraars, marktwerking en organiseer een nationaal zorgfonds. Zet kwetsbare mensen die zorg en ondersteuning nodig hebben weer op nummer één!”